100 ngày của Trump: khó giải thích dữ liệu kinh tế yếu kém
Tùng Nguyễn, CFA, CMT
Economist
Tổng thống Trump đã khuyên kiên nhẫn, đổ lỗi và tuyên bố chiến thắng khi đối mặt với sự suy giảm kinh tế Mỹ trong quý đầu tiên và thuế quan đã làm giảm sự ủng hộ của ông, nói rằng sự phục hồi sắp xảy ra.
Dữ liệu sơ bộ của Bộ Thương mại Mỹ vào thứ Tư cho thấy sự suy giảm hàng quý đầu tiên sau ba năm khi các doanh nghiệp nhập khẩu ồ ạt hàng hóa để tránh chi phí cao hơn từ thuế quan sắp áp dụng của ông Trump. Một số nhà kinh tế chỉ ra chi tiêu tiêu dùng mạnh mẽ và đầu tư tư nhân như một dấu hiệu cho thấy tăng trưởng có thể sớm phục hồi.
Ông Trump và các trợ lý của ông đã cố gắng thống nhất một thông điệp về con số GDP, đồng thời nói rằng nó tệ là do các chính sách của chính quyền Biden nhưng cũng tốt là nhờ những nỗ lực của ông Trump.
'Có lẽ các bạn đã thấy một số con số hôm nay, và tôi phải bắt đầu bằng cách nói rằng đó là của Biden,' ông Trump nói với các phóng viên, mà không giải thích thêm khi ông đề cập đến người tiền nhiệm Đảng Dân chủ của mình.
Sau đó, ông nói con số này là do 'những bóp méo' từ nhập khẩu, tồn kho và chi tiêu chính phủ, những thành phần cấu thành tính toán GDP. Ông cũng ca ngợi sự gia tăng mạnh mẽ trong đầu tư kinh doanh mà một số nhà kinh tế quy cho chi tiêu liên quan đến thuế quan.
'Chúng tôi đã có những con số mà, bất chấp những gì chúng tôi đã nhận được từ chính quyền tiền nhiệm, chúng tôi đã xoay chuyển tình thế và chúng tôi đang thực sự xoay chuyển chúng,' ông Trump nói trong cuộc họp Nội các kéo dài hai giờ được phát sóng trực tiếp.
Trước đó, cố vấn thương mại của ông Trump, Peter Navarro, nói: 'Đây là kết quả âm tốt nhất, như họ nói trong ngành, GDP - mà tôi từng thấy trong đời. Đó thực sự là tin tức rất tích cực cho nước Mỹ.'
Navarro cũng hạ thấp tầm quan trọng của con số GDP, nói rằng nó suy giảm là do các doanh nghiệp đang mua hàng hóa từ nước ngoài để đi trước thuế quan, một ý tưởng mâu thuẫn với tuyên bố của ông Trump trên mạng xã hội rằng thuế quan không đóng vai trò gì trong việc thị trường chứng khoán đang giảm.
Những lời giải thích khác nhau xuất hiện khi ông Trump vượt qua cột mốc mang tính biểu tượng 100 ngày tại nhiệm và các cuộc thăm dò cho thấy về cách xử lý nền kinh tế của Tổng thống Đảng Cộng hòa.
Một khảo sát vào Chủ Nhật cho thấy 42% số người được hỏi tán thành hiệu quả công việc của ông Trump, và 53% không tán thành. Tỷ lệ ủng hộ đạt 47% trong những giờ sau lễ nhậm chức vào ngày 20 tháng 1 của ông.
Tỷ lệ số người được hỏi tán thành cách quản lý kinh tế của ông Trump đã giảm một điểm phần trăm xuống còn 36% so với tuần trước, mức thấp nhất trong nhiệm kỳ hiện tại hoặc trong nhiệm kỳ tổng thống 2017-2021 của ông, trong khi tỷ lệ không tán thành tăng 5 điểm lên 56%.
NỖI SỢ SUY THOÁI
Nỗi sợ suy thoái đã tăng mạnh trong những tuần gần đây khi ông Trump phát động chiến tranh thương mại toàn cầu, tăng thuế quan cao đến mức các nhà kinh tế cảnh báo thương mại với một số quốc gia - đáng chú ý là Trung Quốc - có thể gần như đình trệ.
Một số nhà kinh tế khu vực tư nhân đã quy trách nhiệm về suy giảm trong quý đầu tiên cho ông Trump, chứ không phải cựu Tổng thống Joe Biden, vì tổng sản phẩm quốc nội đã mở rộng ở mức tốc độ hàng năm khoảng 2.9% mỗi quý trung bình trong nửa sau nhiệm kỳ tổng thống của ông Biden. Và một số người thấy bối cảnh đã sẵn sàng cho một cuộc suy thoái.
'Điều này sẽ không đảo ngược được vì các đặc tính nội tại của nền kinh tế,' Joseph Brusuelas, nhà kinh tế trưởng tại công ty tư vấn RSM US LLP, nói. 'Tất cả đều do chính sách gây ra, vì vậy trừ khi thuế quan được rút lại nhanh chóng, đơn giản là sẽ quá muộn để tránh suy thoái kinh tế.'
Ông nói thêm: 'Chúng tôi nói về một cuộc suy thoái sẽ bắt đầu vào khoảng giữa năm.'
Các Đảng Dân chủ đã nhanh chóng nắm lấy sự bất ổn kinh tế và quy trách nhiệm hoàn toàn cho ông Trump.
'Đây không phải là nền kinh tế của Joe Biden, Donald, đây là nền kinh tế của ông,' Lãnh đạo phe thiểu số Hạ viện Mỹ Hakeem Jeffries nói vào thứ Tư, đứng cùng với các nghị sĩ Đảng Dân chủ đồng nghiệp. 'Đây là nền kinh tế của ông Trump, đó là một nền kinh tế thất bại và người dân Mỹ biết điều đó.'
Vào thứ Tư, ông Trump trên mạng xã hội đã đổ lỗi việc thị trường chứng khoán trượt dốc cho Biden nhưng sau đó nói rằng ông không nhận công lao cũng không nhận 'trách nhiệm' về diễn biến thị trường.
Trong cuộc họp Nội các kéo dài, một số trợ lý của ông Trump đã lần lượt ca ngợi các chính sách kinh tế của ông Trump.
'Các gia đình Mỹ đang tìm lại chỗ đứng tài chính của mình,' Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent nói, thêm rằng ông Trump sẽ biến đất nước thành một siêu cường về trí tuệ nhân tạo và sản xuất.
Bessent cũng nói rằng đất nước đang trải qua lãi suất thế chấp, chi phí thực phẩm và giá năng lượng thấp hơn.
Lãi suất thế chấp chuẩn 30 năm xấp xỉ như khi ông Trump thắng cử vào tháng 11, trong khi giá thực phẩm đang tăng với tốc độ hàng năm 3% và giá năng lượng đang giảm với cùng tốc độ, theo Cục Thống kê Lao động Mỹ.
Reuters
