Tuyên bố thiết quân luật của Tổng thống Yoon vào tối thứ Ba nhằm cấm các hoạt động chính trị và kiểm duyệt truyền thông tại nền kinh tế lớn thứ tư châu Á và là đồng minh quan trọng của Mỹ, đã làm bùng lên sự phẫn nộ trong nước và lo ngại từ các đồng minh quốc tế.

Các nhà lập pháp từ Đảng Dân chủ đối lập dự kiến sẽ đưa ra một cuộc bỏ phiếu tại quốc hội để luận tội Yoon vào khoảng 19:00 thứ Bảy theo giờ Việt Nam, theo một phát ngôn viên của đảng cho biết với các phóng viên.

“Chính quyền Yoon Suk Yeol tuyên bố thiết quân luật khẩn cấp đã gây ra sự hỗn loạn và sợ hãi lớn trong lòng người dân của chúng ta,” nhà lập pháp Kim Seung-won từ Đảng Dân chủ phát biểu tại Quốc hội trong phiên họp sáng sớm.

Đảng cầm quyền của Tổng thống Yoon chia rẽ về cuộc khủng hoảng này nhưng tuyên bố sẽ phản đối việc luận tội khi Yoon còn 2 năm trong nhiệm kỳ 5 năm của mình.

Đảng Dân chủ cần ít nhất tám trong số 108 nhà lập pháp thuộc đảng cầm quyền ủng hộ dự luật để được thông qua với đa số hai phần ba trong quốc hội gồm 300 ghế.

Để cứu vãn tương lai chính trị, Tổng thống Yoon đã chấp nhận đơn từ chức của Bộ trưởng Quốc phòng Kim Yong-hyun vào thứ Năm và đề cử Đại sứ của ông tại Ả Rập Saudi, Choi Byung-hyuk, làm người thay thế.
Ông Kim được cho là đã khuyến nghị ông Yoon tuyên bố thiết quân luật vào thứ Ba, theo Bộ trưởng Nội vụ, một quan chức quân sự cấp cao đã thúc đẩy hồ sơ luận tội Tổng thống Yoon của các thành viên đối lập.

Ông Kim cũng đã ra lệnh triển khai quân đội tới quốc hội, Phó Bộ trưởng Quốc phòng Kim Seon-ho cho biết, đồng thời bổ sung rằng ông không biết về lệnh thiết quân luật cho đến khi ông Yoon tuyên bố.

“Tôi cơ bản phản đối việc huy động lực lượng quân sự theo lệnh thiết quân luật và đã bày tỏ quan điểm tiêu cực về điều này,” ông nói trong phiên điều trần quốc hội hôm thứ Năm, đồng thời xin lỗi và nhận trách nhiệm vì không ngăn chặn được việc này.

Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba cho rằng: “Tình hình an ninh của Nhật Bản có thể thay đổi căn bản trong bối cảnh bất ổn ở Seoul và sự quyết đoán quân sự ngày càng tăng của Triều Tiên.”

“Điều gì sẽ xảy ra với Hàn Quốc? Dường như có rất nhiều sự chỉ trích và phản đối trong nước,” ông phát biểu trước quốc hội hôm thứ Năm, đồng thời nhấn mạnh rằng những nỗ lực của ông Yoon nhằm cải thiện quan hệ với Tokyo không bao giờ được suy yếu.

Hiện tại, Triều Tiên chưa có phản ứng trước diễn biến tại Hàn Quốc.

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken nói với Reuters hôm thứ Tư rằng Hoa Kỳ không được thông báo trước về tuyên bố của ông Yoon, trong khi Phó Ngoại trưởng Kurt Campbell cho rằng ông Yoon đã mắc sai lầm nghiêm trọng.

Mỹ có 28,500 binh sĩ thường trực tại Hàn Quốc như một hệ quả của Chiến tranh Triều Tiên từ 1950-1953.

Chỉ huy lực lượng Mỹ tại Hàn Quốc, Tướng Paul LaCamera, đã cảnh báo binh lính Mỹ cảnh giác, tránh các khu vực có biểu tình và thông báo kế hoạch di chuyển cho cấp trên trong trường hợp bất trắc.

Ông Yoon từng được các nhà lãnh đạo phương Tây chào đón như một đối tác trong nỗ lực do Mỹ dẫn đầu nhằm thống nhất các nền dân chủ chống lại chủ nghĩa độc tài ngày càng tăng từ Trung Quốc, Nga và các nơi khác.

Tuy nhiên, ông đã gây bất an trong lòng người dân Hàn Quốc khi gọi những người chỉ trích ông là “lực lượng toàn trị cộng sản và chống nhà nước.” Tháng 11 vừa qua, ông bác bỏ cáo buộc sai phạm liên quan đến các cáo buộc hối lộ nhằm vào ông và vợ, đồng thời có lập trường cứng rắn với các công đoàn lao động.

ĐÊM HỖN LOẠN

Cuộc luận tội diễn ra sau một đêm hỗn loạn khi Tổng thống Yoon tuyên bố thiết quân luật và các binh sĩ có vũ trang cố gắng xâm nhập tòa nhà Quốc hội ở Seoul, nhưng sau đó phải lùi lại khi các trợ lý quốc hội phun chất chữa cháy để cản đường.

Chỉ huy quân đội chịu trách nhiệm thực hiện thiết quân luật cho biết ông không có ý định sử dụng vũ khí chống lại người dân, và Kim, Phó Bộ trưởng Quốc phòng, nói rằng không có đạn dược thật nào được cung cấp cho các binh sĩ này.

“Người dân và các trợ lý bảo vệ quốc hội đã bảo vệ chúng ta bằng chính cơ thể của họ. Người dân đã thắng, và giờ đây đến lượt chúng ta bảo vệ người dân,” ông Kim từ Đảng Dân chủ cho biết.

“Chúng ta cần ngay lập tức đình chỉ quyền hạn của Tổng thống Yoon. Ông ấy đã phạm một tội ác lịch sử không thể tha thứ chống lại người dân, những người cần được xoa dịu để trở lại cuộc sống thường nhật.”

Cuộc khủng hoảng thiết quân luật đã làm chao đảo các thị trường tài chính toàn cầu và chỉ số chứng khoán KOSPI của Hàn Quốc. Các nhà giao dịch tiền tệ báo cáo rằng có sự can thiệp của nhà nước vào thứ Tư để giữ đồng won ổn định.

Bộ trưởng Tài chính Choi Sang-mok đã gửi một thông báo khẩn cấp tới các lãnh đạo tài chính toàn cầu và các cơ quan xếp hạng tín dụng vào thứ Tư để thông báo rằng bộ đang làm việc để giảm thiểu các tác động tiêu cực từ bất ổn chính trị.

Nếu dự luật luận tội được thông qua, Tòa án Hiến pháp Hàn Quốc sẽ quyết định liệu có duy trì quyết định này hay không - một quy trình có thể mất tới 180 ngày.

Nếu ông Yoon bị đình chỉ thực hiện quyền lực, Thủ tướng Han Duck-soo sẽ tạm thời lãnh đạo.

Nếu Tổng thống bị phế truất hoặc từ chức, một cuộc bầu cử mới sẽ được tổ chức trong vòng 60 ngày.

Tổng thống Yoon, một công tố viên kỳ cựu, đã chiến thắng trong cuộc bầu cử sát nút nhất trong lịch sử Hàn Quốc vào năm 2022, nhờ vào làn sóng bất mãn với chính sách kinh tế, các vụ bê bối và xung đột giới tính.

Nhưng tỷ lệ ủng hộ ông đã ở mức khoảng 20% trong nhiều tháng và phe đối lập đã giành gần hai phần ba số ghế tại quốc hội trong cuộc bầu cử tháng Tư.