Tập đoàn Berkshire Hathaway của "Nhà tiên tri xứ Omaha" Warren Buffett vừa công bố báo cáo cho thấy họ đã bán rất nhiều cổ phiếu, đặc biệt là cắt giảm mạnh cổ phiếu Apple - khoản đầu tư lớn nhất của công ty. Động thái này được nhiều nhà đầu tư xem như dấu hiệu Buffett đang chuẩn bị cho đợt suy giảm lớn của thị trường chứng khoán. Mặc dù thông điệp thực sự của Buffett có thể không rõ ràng như vẻ bề ngoài, nhưng điều đó dường như không quan trọng trong bối cảnh tâm lý thị trường đang xoay chuyển nhanh chóng.

Tại thời điểm viết bài, chỉ số S&P 500 đã giảm khoảng 3%. Dù khó xác định chính xác bao nhiêu phần trăm trong mức giảm này là do ảnh hưởng từ Buffett, nhưng rõ ràng việc công bố thông tin của ông đã góp phần tác động đến tâm lý thị trường.

Tính theo tỷ lệ tổng tài sản, lượng tiền mặt và tương đương tiền kỷ lục 276.9 tỷ USD của Berkshire hiện đã chính thức trở lại mức cao như hồi giữa những năm 2000, trước cuộc khủng hoảng tài chính - thời điểm Buffett nổi tiếng với việc "gom" các khoản đầu tư đến từ các công ty lớn với giá hời. Xét về giá trị tuyệt đối, lượng tiền mặt của Buffett đã liên tục lập kỷ lục trong nhiều quý gần đây. Tuy nhiên, trước đây các chuyên gia không quá chú ý đến điều này vì mức tiền mặt không cao so với các chỉ số khác về quy mô của công ty. Giờ đây, lý do này không còn đủ thuyết phục nữa.

So với tổng tài sản, vị thế tiền mặt của Berkshire đang tăng vọt trở lại

Thông tin về Berkshire được công bố vào lúc thị trường tài chính và nền kinh tế đang trong giai đoạn bất ổn. Trong những năm gần đây, tiêu dùng Mỹ dựa vào ba yếu tố chính: tiết kiệm dư thừa, tỷ lệ thất nghiệp thấp và giá tài sản cao. Giá tài sản cao một phần do định giá cổ phiếu vốn hóa lớn của Mỹ tăng mạnh. Tiết kiệm dư thừa đã giảm dần từ lâu, nhưng tài sản cá nhân và thị trường lao động vẫn ổn định cho đến tuần trước. Giờ đây, bất ngờ xuất hiện dấu hiệu cho thấy tiêu dùng có thể suy giảm. Chỉ hai ngày sau khi Fed quyết định không cắt giảm lãi suất, báo cáo của Cục Thống kê Lao động vào thứ Sáu cho thấy tỷ lệ thất nghiệp đã tăng lên mức cao nhất trong gần ba năm, khởi đầu đợt bán tháo trên thị trường chứng khoán, và hành động của Buffett đã góp phần kéo dài xu hướng này.

Ngay cả khi ta cho rằng xu hướng tài sản chỉ ảnh hưởng nhỏ đến tiêu dùng, sự tăng trưởng đột biến của danh mục đầu tư cổ phiếu và giá trị bất động sản - cho đến gần đây - chắc chắn đã tác động đáng kể đến nền kinh tế. Tài sản ròng của các hộ gia đình Mỹ đã tăng vọt khoảng 41.5 nghìn tỷ USD từ cuối năm 2019 đến đầu năm 2024. Sự đảo chiều đột ngột của giá cổ phiếu cũng diễn ra vào thời điểm thị trường nhà đất dường như đang gặp khó khăn và khoản tiết kiệm dư thừa còn lại từ đại dịch cũng đang cạn kiệt.

Nhưng Buffett thực sự đang nghĩ gì?

Đầu tiên, Buffett đã cảnh báo trước về việc bán cổ phiếu, một phần vì lý do thuế. Tại cuộc họp cổ đông thường niên của Berkshire Hathaway hồi tháng 5, ông bày tỏ lo ngại về thâm hụt ngân sách liên bang ngày càng lớn, có thể dẫn đến việc tăng thuế thu nhập từ vốn trong tương lai. "Trong điều kiện hiện tại, tôi hoàn toàn ủng hộ việc tăng vị thế tiền mặt," Buffett nói. "Khi xem xét các lựa chọn trên thị trường cổ phiếu và tình hình thế giới, chúng tôi thấy giữ tiền mặt khá hấp dẫn." Việc bán cổ phiếu Apple dường như củng cố quan điểm cho rằng cổ phiếu công nghệ và truyền thông đang được định giá quá cao, bất chấp triển vọng trung hạn của chúng. Berkshire cũng giảm sở hữu tại Bank of America, có vẻ như ưu tiên trái phiếu chính phủ với lợi suất trên 5%.

Thứ hai, Buffett luôn phản đối ý kiến cho rằng ông có thể dự đoán tương lai hoặc nắm bắt thời điểm thị trường. Ông nổi tiếng là nhà đầu tư dài hạn, tìm kiếm công ty tốt với giá hợp lý và nắm giữ cổ phiếu đó trong nhiều năm hoặc thậm chí hàng thập kỷ. Nếu coi các động thái của ông quanh cuộc khủng hoảng tài chính là "nắm bắt thời điểm thị trường", thì cũng phải thừa nhận rằng chúng cũng không chính xác như truyền thông vẫn nói.

Berkshire đã tích lũy tiền mặt đáng kể từ 2002 - 2005 và giữ ở mức cao kỷ lục cho đến cuối 2007. Chúng ta thường nhớ đến tầm nhìn sáng suốt của Buffett và cộng sự quá cố Charlie Munger trong cuộc khủng hoảng khi họ sử dụng tiền mặt dự trữ để đầu tư vào Goldman Sachs, General Electric và Dow Chemical. Nhưng chúng ta thường quên rằng họ từng bị coi là cứng đầu trước khi khủng hoảng xảy ra: Berkshire đã hoạt động kém hiệu quả hơn đáng kể so với chỉ số S&P 500 từ cuối 2002 đến giữa 2007. Nhìn lại, có lẽ đó là sự đánh đổi hợp lý giữa rủi ro và lợi nhuận, nhưng lịch sử cho thấy nền kinh tế không ngay lập tức sụp đổ chỉ vì Buffett đã chuyển sang nắm giữ tiền mặt.

Cuối cùng, Buffett vẫn sở hữu rất nhiều cổ phiếu, đặc biệt là khoảng 84 tỷ USD cổ phiếu Apple. Cổ phiếu Apple đã mang lại lợi nhuận khoảng 30% mỗi năm kể từ khi Buffett công bố vị thế của mình vào năm 2016. Theo một cách diễn giải, việc thấy một khoản đầu tư tăng nhiều như vậy mà chỉ bán đi khoảng một nửa thực ra là dấu hiệu của sự tự tin..

Nhìn chung, tin tức liên quan đến Buffett thường được đánh giá rất thận trọng, và dường như sự lo lắng về dữ liệu việc làm mới nhất là hơi thái quá. Một báo cáo của Viện Quản lý Cung ứng công bố ngay sau khi thị trường mở cửa cho thấy chỉ số của họ vẫn ở trong vùng tăng trưởng, một tia hy vọng khiến các nhà đầu tư tạm thời nhẹ nhõm từ cơn hoảng loạn thị trường. Có lẽ một số tin tức tích cực hơn - bao gồm cả số liệu thất nghiệp ban đầu ổn định - vẫn có thể ngăn chặn xu hướng tiêu cực. Nhưng hiện tại, chúng ta đang ở giữa một cơn xoáy tâm lý tiêu cực khó có thể dừng lại. Giá trị tài sản giảm có thể khiến thị trường lao động vốn đã bấp bênh càng thêm bất ổn, và tiêu dùng có thể gặp không ít khó khăn. Đây có thể không phải là kết quả mà "nhà tiên tri" Buffett dự định, nhưng vai trò của ông trong tình huống này là không thể phủ nhận.