Dự luật "lớn, đẹp đẽ" của đảng Cộng hòa có thể "giết chết" nền kinh tế Mỹ

Dự luật "lớn, đẹp đẽ" của đảng Cộng hòa có thể "giết chết" nền kinh tế Mỹ

09:25 04/07/2025

Dự luật này hứa hẹn sẽ trở thành hình mẫu tiêu biểu cho việc Quốc hội hành động trái với lợi ích của đất nước và cố chấp chống lại lời khuyên của các nhà kinh tế.

Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO) đã chỉ rõ mức độ thiệt hại tài khóa mà đạo luật gây ra, nhưng Đảng Cộng hòa lại tìm cách lách qua bằng kỹ thuật kế toán. Theo thông lệ, CBO sử dụng luật hiện hành làm cơ sở so sánh — tức là giả định các đợt giảm thuế năm 2017 sẽ hết hạn như luật quy định — để tính toán phần chi phí phát sinh của một chính sách mới. Tuy nhiên, Đảng Cộng hòa lại cho rằng “chính sách hiện hành” — trong đó các giảm thuế vẫn được duy trì vĩnh viễn — mới là giả định đúng đắn. Việc thay đổi điểm xuất phát này đã khiến hàng nghìn tỷ USD thâm hụt mà CBO dự báo bỗng dưng “biến mất” trên giấy tờ. Nhưng việc phải viện đến một giả định dễ dãi và phi thực tế như vậy chỉ càng phơi bày bản chất tốn kém và thiếu trách nhiệm của đạo luật này.

Có hai kênh chính mà đạo luật này sẽ gây tổn hại cho nền kinh tế:

Thứ nhất, dự luật sẽ làm nợ công của Mỹ phình thêm 3.3 nghìn tỷ USD trong vòng một thập kỷ, một con số mà Đảng Cộng hòa dù cố gắng né tránh cũng không thể phủ nhận. Khi chính phủ buộc phải vay mượn thêm ở quy mô lớn như vậy, lãi suất trên toàn nền kinh tế sẽ tăng, làm gia tăng chi phí đi vay đối với hộ gia đình và doanh nghiệp, từ đó bóp nghẹt tăng trưởng. Ngay cả trong những kịch bản lạc quan nhất, phần lợi nhuận kinh tế do cắt giảm thuế mang lại cũng nhanh chóng bị triệt tiêu bởi tác động tiêu cực từ chi phí vay cao hơn.

Mỹ cũng phải đối mặt với rủi ro tín dụng lớn hơn — Moody’s đã hạ bậc xếp hạng tín dụng quốc gia vào tháng 5, cảnh báo rằng nước này đang đi trên con đường tài khóa không bền vững. Tất cả những điều này phản ánh một thực tế không thể chối cãi: trong hơn hai thập niên qua, cắt giảm thuế là nguyên nhân lớn nhất dẫn đến gánh nặng nợ nần của nước Mỹ, với hiệu quả kinh tế nghèo nàn — một cái giá đắt đỏ cho những khoản lợi nhỏ giọt.

Kênh gây hại chính thứ hai xuất phát từ việc dự luật cắt giảm hỗ trợ y tế và dinh dưỡng cho người Mỹ có thu nhập thấp và trung bình. Điều này sẽ khiến 12 triệu người mất quyền truy cập vào Medicaid (chủ yếu do yêu cầu công việc), 17 triệu người trở thành không có bảo hiểm (do mất Medicaid và cắt giảm trợ cấp thị trường ACA), ít nhất 2 triệu người mất tem thực phẩm (chủ yếu do yêu cầu công việc), và các khoản trợ cấp bị cắt giảm cho 40 triệu người còn lại (chủ yếu do giảm mạnh quỹ liên bang chung).

Thật khó tin nhưng có thật: dù cắt giảm phúc lợi xã hội sâu chưa từng có, đạo luật OBBBA vẫn khiến nợ công của Mỹ tăng thêm 3,000 tỷ USD. Lý do rất đơn giản: giảm chi cho người nghèo rẻ hơn rất nhiều so với giảm thuế cho người giàu. Trong khi một hộ gia đình nghèo trung bình nhận khoảng 4,000 USD mỗi năm từ phiếu thực phẩm và 7,600 USD từ Medicaid, thì các hộ thuộc nhóm 10% thu nhập cao nhất lại được hưởng giảm thuế trung bình 13,500 USD mỗi năm từ đạo luật này. Bài toán quá rõ: chính phủ đang hy sinh quyền lợi thiết yếu của hàng chục triệu người có thu nhập thấp để tài trợ cho một chính sách giảm thuế đắt đỏ và kém hiệu quả — một lựa chọn không chỉ bất công, mà còn phản tác dụng về mặt kinh tế.

Tăng nợ liên bang trong khi cắt giảm hỗ trợ cho người thu nhập thấp không chỉ gây ra những tổn thất kinh tế có thể đo lường được — như tiêu dùng suy yếu, lãi suất cao hơn, đầu tư bị bóp nghẹt — mà còn để lại một hệ quả nguy hiểm hơn: làm suy giảm nghiêm trọng khả năng ứng phó của Quốc hội trước những cú sốc kinh tế trong tương lai. Khi nước Mỹ đã trói tay mình bằng những khoản thâm hụt khổng lồ, ai có thể bảo đảm rằng chính phủ sẽ đủ dư địa tài khóa để hành động khi suy thoái quay lại? Và trong khi hàng nghìn tỷ USD được rót vào việc gia hạn các đợt giảm thuế năm 2017 — phần lớn có lợi cho người giàu — Trung tâm Chính sách và Ngân sách chỉ ra rằng chính khoản tiền ấy hoàn toàn có thể dùng để xóa bỏ tình trạng thiếu hụt của Quỹ An sinh Xã hội trong suốt 75 năm tới. Đó không chỉ là một lựa chọn tồi về kinh tế, mà còn là một sự đánh đổi đầy hậu họa về mặt đạo lý và dài hạn.

Bloomberg

Broker listing

Cùng chuyên mục

Nhận định USD/JPY và AUD/USD: Đàm phán thương mại Mỹ - Nhật và chính sách tài chính của Trung Quốc là tâm điểm

Nhận định USD/JPY và AUD/USD: Đàm phán thương mại Mỹ - Nhật và chính sách tài chính của Trung Quốc là tâm điểm

Các cuộc đàm phán thương mại Mỹ-Nhật được nối lại, với hy vọng đạt được thỏa thuận trước ngày 1 tháng 8 khi Nhật Bản tìm cách tránh mức thuế 25% của Mỹ. Một thỏa thuận thương mại dỡ bỏ thuế quan của Mỹ có thể khơi lại kỳ vọng tăng lãi suất của BoJ và thúc đẩy nhu cầu đồng JPY. Tỷ giá AUD/USD hướng đến mốc 0.6550 nếu Bắc Kinh công bố gói kích thích kinh tế mới hoặc nếu PBoC bất ngờ cắt giảm lãi suất cho vay cơ bản quan trọng.
Chuỗi cung ứng châu Á bị Mỹ siết chặt vì lo ngại Trung Quốc

Chuỗi cung ứng châu Á bị Mỹ siết chặt vì lo ngại Trung Quốc

Mỹ ngày càng lo ngại việc hàng hóa Trung Quốc “đội lốt” các nước Đông Nam Á như Việt Nam hay Indonesia để né thuế cao. Tuy nhiên, nhiều bằng chứng cho thấy phần lớn sản xuất ở khu vực này là thật sự, không phải chỉ là trung chuyển. Trong cuộc cạnh tranh giữa hai siêu cường, các quốc gia như Việt Nam đang đứng trước nguy cơ bị cuốn vào cuộc chơi lớn, dù không phải là nhân vật chính.
Nhận định USD/JPY và AUD/USD: Dữ liệu tâm lý người tiêu dùng Mỹ và động thái từ các ngân hàng trung ương

Nhận định USD/JPY và AUD/USD: Dữ liệu tâm lý người tiêu dùng Mỹ và động thái từ các ngân hàng trung ương

Lạm phát toàn phần của Nhật Bản đã giảm xuống còn 3.3% trong tháng 6, trong khi lạm phát lõi tăng lên 3.4%, làm dấy lên đồn đoán về chính sách của BoJ. Tỷ giá AUD/USD giảm 0.60% vào ngày 17 tháng 7 khi các dự đoán về việc cắt giảm lãi suất của Úc tăng lên sau khi tỷ lệ thất nghiệp bất ngờ tăng lên 4.3% trong tháng 6. Khảo sát tâm lý người người tiêu dùng của đại học Michigan được dự kiến sẽ cải thiện; mức tăng cao hơn có thể làm giảm các dự đoán về lãi suất của Fed và tác động đến cặp tỷ giá USD/JPY và AUD/USD.
Giá cả tăng, lương giảm: Người Nhật sẽ quay lưng với chính trị truyền thống?
Nguyễn Tuấn Đạt

Nguyễn Tuấn Đạt

Junior Analyst

Giá cả tăng, lương giảm: Người Nhật sẽ quay lưng với chính trị truyền thống?

Đồng yên mất giá đang không chỉ khiến đời sống người dân Nhật Bản thêm khó khăn mà còn làm thay đổi cả bức tranh chính trị của đất nước này. Khi lạm phát tăng, thu nhập giảm và du khách nước ngoài đổ xô tới tiêu xài, nhiều cử tri Nhật cảm thấy bị bỏ lại phía sau. Trong bối cảnh đó, những đảng phái cực hữu như Sanseito bắt đầu thu hút sự chú ý, với thông điệp bài ngoại, chống toàn cầu hóa và hứa hẹn "đưa người Nhật lên trước tiên".
Nhận định USD/JPY và AUD/USD: Đàm phán thương mại và lạm phát Mỹ tác động mạnh mẽ lên thị trường

Nhận định USD/JPY và AUD/USD: Đàm phán thương mại và lạm phát Mỹ tác động mạnh mẽ lên thị trường

Cặp USD/JPY chịu ảnh hưởng từ chỉ số Reuters Tankan tăng mạnh, củng cố kỳ vọng về việc Ngân hàng Nhật Bản (BoJ) thắt chặt chính sách tiền tệ vào năm 2025. Trong khi đó, triển vọng của AUD/USD phụ thuộc vào hoạt động xây dựng tại Úc và các chính sách kích thích kinh tế của Trung Quốc. Chỉ số Giá Sản xuất (PPI) của Mỹ, dự kiến tăng 2.5% so với cùng kỳ, sẽ là yếu tố then chốt định hình kỳ vọng cắt giảm lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang (Fed), từ đó ảnh hưởng đến xu hướng của cả hai cặp tiền này.
Thủ tướng Úc cần giữ quan điểm trung lập trong chuyến thăm Trung Quốc

Thủ tướng Úc cần giữ quan điểm trung lập trong chuyến thăm Trung Quốc

Trong chuyến thăm Trung Quốc, Thủ tướng Úc Anthony Albanese tìm cách thúc đẩy thương mại và du lịch, nhưng căng thẳng địa chính trị giữa Washington và Bắc Kinh — đặc biệt xoay quanh vấn đề Đài Loan — đang đặt Canberra vào thế khó. Úc không muốn hy sinh cơ hội kinh tế với Trung Quốc, cũng như không thể buông lơi mối quan hệ an ninh lâu đời với Mỹ. Trong bối cảnh đó, Albanese chọn cách giữ lập trường trung lập và tập trung vào lợi ích chung với cả hai bên.
Nhận định USD/JPY và AUD/USD: Thuế quan, BoJ và dữ liệu kinh tế Trung Quốc là tâm điểm tuần này

Nhận định USD/JPY và AUD/USD: Thuế quan, BoJ và dữ liệu kinh tế Trung Quốc là tâm điểm tuần này

Thuế quan 25% của Trump sẽ khiến đàm phán thương mại Mỹ–Nhật thêm căng, làm giảm triển vọng nâng lãi suất của BoJ trong năm 2025. Dữ liệu thương mại mạnh từ Trung Quốc có thể thúc đẩy AUD/USD, ngược lại nếu yếu thì kích hoạt kỳ vọng RBA giảm lãi suất. Phát biểu của các quan chức Fed hôm nay có thể định hình kỳ vọng lãi suất, tác động tới xu hướng USD/JPY và AUD/USD.
Forex Forecast - Diễn đàn dự báo tiền tệ