Ủy ban Châu Âu dự kiến sẽ công bố vào thứ Ba một đề xuất cấm hoàn toàn việc nhập khẩu khí đốt và khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) từ Nga trước cuối năm 2027, đồng thời đưa các quy định này vào luật để ngăn chặn khả năng bị phủ quyết bởi những quốc gia thành viên như Hungary hay Slovakia.

Đề xuất này sẽ cụ thể hóa cam kết của Liên minh Châu Âu về việc chấm dứt phụ thuộc năng lượng vào Nga – nhà cung cấp khí đốt hàng đầu trước đây – sau khi Moscow tiến hành cuộc xâm lược toàn diện Ukraine vào năm 2022. Theo bản tóm tắt nội bộ của Ủy ban mà Reuters tiếp cận được, EU sẽ cấm nhập khẩu khí đốt đường ống và LNG từ Nga bắt đầu từ ngày 1 tháng 1 năm 2026, tuy nhiên sẽ có thời hạn chuyển tiếp dài hơn cho một số hợp đồng nhất định.

Cụ thể, các hợp đồng ngắn hạn ký trước ngày 17 tháng 6 năm 2025 sẽ được phép thực hiện đến ngày 17 tháng 6 năm 2026, trong khi các hợp đồng dài hạn còn hiệu lực sẽ bị chấm dứt hoàn toàn từ ngày 1 tháng 1 năm 2028. Điều này đồng nghĩa với việc EU sẽ kết thúc hoàn toàn hoạt động nhập khẩu khí đốt từ Nga tại thời điểm đó. Một số công ty như TotalEnergies (Pháp) và Naturgy (Tây Ban Nha) hiện đang có hợp đồng LNG kéo dài tới tận thập kỷ 2030.

Bên cạnh đó, các trạm khí LNG trên lãnh thổ EU cũng sẽ dần bị cấm cung cấp dịch vụ cho các khách hàng Nga. Đồng thời, các công ty nhập khẩu khí đốt từ Nga sẽ phải minh bạch thông tin về hợp đồng của mình với các cơ quan có thẩm quyền cấp EU và quốc gia.

Ủy viên năng lượng EU Dan Jorgensen nhấn mạnh rằng các biện pháp này được thiết kế sao cho đủ vững về mặt pháp lý, cho phép các công ty có thể viện dẫn điều khoản “bất khả kháng” trong hợp đồng để chấm dứt giao dịch với Nga mà không phải chịu trách nhiệm pháp lý. “Vì đây là một lệnh cấm, các công ty sẽ không gặp rắc rối pháp lý. Đây là trường hợp bất khả kháng, tương tự như khi áp đặt lệnh trừng phạt,” Jorgensen cho biết.

Trước những phản đối từ Hungary và Slovakia – hai quốc gia vẫn đang nhập khẩu khí đốt Nga qua đường ống và lo ngại giá năng lượng tăng nếu chuyển sang nguồn thay thế – Ủy ban đã lựa chọn một cơ sở pháp lý cho phép thông qua đề xuất với “đa số đủ lớn” từ các quốc gia thành viên và nghị sĩ EU, thay vì yêu cầu đồng thuận tuyệt đối.

Dù phần lớn các nước EU ủng hộ đề xuất, vẫn có một số quốc gia nhập khẩu LNG nêu lo ngại về rủi ro tài chính và khả năng bị kiện tụng khi đơn phương chấm dứt hợp đồng. Hiện tại, Nga vẫn cung cấp khoảng 19% lượng khí đốt cho EU – giảm mạnh so với mức 45% trước năm 2022 – thông qua tuyến đường ống TurkStream và các chuyến hàng LNG. Trong số các quốc gia còn nhập LNG từ Nga có Bỉ, Pháp, Hà Lan và Tây Ban Nha.

Bộ trưởng Công nghiệp Pháp Marc Ferracci tuyên bố: “Chúng tôi hoàn toàn ủng hộ kế hoạch này về nguyên tắc, với mục tiêu là tìm ra giải pháp thích hợp để bảo vệ tối đa cho doanh nghiệp của mình.”