"Hạn chế các gói cứu trợ": Liệu đây có phải ý tưởng còn thiếu trong chiến dịch tranh cử Tổng thống Mỹ

"Hạn chế các gói cứu trợ": Liệu đây có phải ý tưởng còn thiếu trong chiến dịch tranh cử Tổng thống Mỹ

Đặng Thùy Linh

Đặng Thùy Linh

Junior Analyst

15:15 07/10/2024

Chủ nghĩa dân túy tập trung vào các chính sách kinh tế là một tập hợp các ý tưởng, thường ngẫu nhiên và không hợp lý, được xây dựng để thu hút cử tri đang thất vọng. Những ý tưởng này có thể giúp chính trị gia giành phiếu bầu nhưng lại không có lợi cho nền kinh tế.

Hiện nay, Kamala Harris, ứng cử viên tổng thống Mỹ, hứa hẹn sẽ trợ cấp cho người mua nhà và trừng phạt "những kẻ tăng giá", trong khi đó, đối thủ của bà, Donald Trump, đưa ra những đề xuất như áp thuế toàn cầu và không đánh thuế vào tiền tip. Những khẩu hiệu này có thể thu hút cử tri, nhưng khi thực hiện có thể gây ra nhiều vấn đề về kinh tế.

Có một ý tưởng khá đơn giản nhưng quan trọng mà chưa ai đề cập đến trong chiến dịch: “Không còn cứu trợ nữa!” Việc chính phủ chi hàng trăm tỷ USD vào năm 2008 và hàng nghìn tỷ USD vào năm 2020 để "cứu" các công ty lớn đã làm mất đi sự cạnh tranh và giảm năng suất. Những gói cứu trợ này giống như chính sách “kinh tế nhỏ giọt”, tuyên bố rằng mọi người sẽ được hưởng lợi từ sự hỗ trợ dành cho những người giàu có và có quyền lực, nhưng thực tế chỉ làm tăng cảm giác rằng hệ thống đang thất bại và bất công.

Trong những năm qua, chính phủ Mỹ đã tự tạo nhiều "thói quen xấu", như chi tiêu nhiều hơn trong cả thời kỳ phát triển và khó khăn mà không kiểm soát nợ công. Điều này đã khiến tỷ lệ nợ trên GDP của Hoa Kỳ tăng gấp 4 lần. Để ngăn chặn tình trạng này, chính phủ sẽ phải cắt giảm các quyền lợi phổ biến của tầng lớp trung lưu như an sinh xã hội và Medicare, điều mà không đảng nào dám thực hiện.

Ngược lại, cắt giảm các gói cứu trợ không được lòng công chúng có thể giúp giảm bớt gánh nặng nợ. Những gói cứu trợ này làm chậm sự tăng trưởng năng suất do hỗ trợ cho những công ty yếu kém, từ đó tạo ra nhiều rào cản cho các công ty mới.

Vào năm 2008, chính phủ đã sử dụng tiền thuế của người dân để cứu các ngân hàng lớn, trong khi để hàng chục ngân hàng nhỏ phá sản. Công chúng đã rất tức giận về điều này, buộc Quốc hội phải từ bỏ hình thức cứu trợ đó. Sau đó, trong đại dịch, chính phủ lại bơm tiền vào thị trường tài chính, và hệ thống ngân hàng, dù đang gặp khó khăn hay không.

Đến năm 2023, khi nền kinh tế đang phục hồi, nhưng tổn thất ở hai ngân hàng nhỏ (Silicon Valley và Signature) đã kích hoạt các gói cứu trợ mới, được biện minh bởi nỗi sợ rằng nếu để cho người gửi tiền chịu thiệt hại thì có thể gây ra “một cuộc khủng hoảng như năm 2008”. Các gói cứu trợ ngày càng củng cố niềm tin của nhà đầu tư rằng chính phủ sẽ luôn có mặt để hỗ trợ những khoản đầu tư của họ, điều này khiến họ sẵn sàng chấp nhận rủi ro hơn, làm cho hệ thống tài chính trở nên mong manh hơn — và đối với các nhà chức trách, việc này biện minh cho các gói cứu trợ ngày càng lớn và nhanh hơn.

Để thay đổi tình hình này, cần phải thiết lập lại kỳ vọng về các gói cứu trợ của nhà nước trước khi cuộc khủng hoảng tiếp theo xảy ra. Các công ty cần hiểu rằng những tổn thất của họ sẽ không được chính phủ bù đắp, để việc chấp nhận rủi ro của họ trở nên hợp lý hơn. Điều này không quá phức tạp, vì văn hóa cứu trợ hiện đại còn khá mới.

Trong 200 năm đầu tiên, Mỹ chỉ triển khai các gói cứu trợ cho các ngân hàng và tập đoàn hai lần, vào những năm 1790 và 1930. Những gói cứu trợ tiếp theo chỉ được thực hiện trong các cuộc khủng hoảng của thập niên 1970, dành cho một số công ty như Penn Central và Chrysler, mặc dù gặp phải sự phản đối gay gắt. Các nhà phê bình đặt câu hỏi tại sao một nền dân chủ lại chỉ chọn cứu giúp một vài công ty lớn.

Gói cứu trợ đầu tiên cho một ngân hàng lớn, Continental Illinois, được triển khai vào năm 1984. Sau thập kỷ đó, gói cứu trợ đầu tiên cho ngành công nghiệp đã được thực hiện, trong cuộc khủng hoảng về tiết kiệm và cho vay, và Chủ tịch Fed Alan Greenspan cũng đã lần đầu tiên cam kết hỗ trợ chính thức cho thị trường tài chính. Đến năm 2008, chi tiêu cứu trợ đã đạt đến mức cực đại.

Thời điểm hiện tại là lúc cần phải làm xu hướng này chậm lại trước khi nó gây ra thêm thiệt hại. Bởi vì các gói cứu trợ đã làm suy yếu sức mạnh của nền kinh tế, chúng nên được thực hiện ít thường xuyên hơn và tập trung vào các doanh nghiệp nhỏ, những động lực chính tạo ra việc làm. Chính quyền cần phải ổn định các thị trường đang gặp khó khăn, nhưng cũng cần có phải cân bằng.

Ngày càng nhiều gói cứu trợ đang "nuôi dưỡng" những công ty "zombie". Các nhà chức trách nên lưu tâm những lập luận của Walter Bagehot, cha đẻ của ngân hàng trung ương, rằng sự hỗ trợ nên được dùng để giúp các doanh nghiệp có khả năng tồn tại vượt qua "những cơn bão tạm thời", chứ không phải để giúp cho những công ty đang thất bại sống sót mãi mãi.

Giờ đây, chính phủ lo sợ về sự mong manh của hệ thống nên thường chi tiêu quá mức để tránh khủng hoảng. Kết quả là vào năm 2020, quá nhiều cứu trợ đã dẫn đến lạm phát và nợ công tăng cao. Chính vì vậy, cần có một cách tiếp cận thực tế hơn, bắt đầu bằng việc hạn chế cứu trợ của nhà nước.

Financial Times

Broker listing

Cùng chuyên mục

Các chỉ số chứng khoán Mỹ tăng vọt sau chuỗi dữ liệu kinh tế tích cực - Thị trường Goldilocks trở lại, kịch bản cắt giảm lãi suất lùi xa

Các chỉ số chứng khoán Mỹ tăng vọt sau chuỗi dữ liệu kinh tế tích cực - Thị trường Goldilocks trở lại, kịch bản cắt giảm lãi suất lùi xa

Thị trường chứng khoán Mỹ đang ăn mừng nhờ sự kết hợp của lợi nhuận doanh nghiệp vượt kỳ vọng và dữ liệu kinh tế tích cực, đẩy S&P 500 và Nasdaq liên tục lập đỉnh mới trong năm 2025. Bất chấp những lo ngại về chính trị và lãi suất, tâm lý nhà đầu tư vẫn lạc quan nhờ tăng trưởng tiêu dùng mạnh mẽ và niềm tin vào sự kiên cường của nền kinh tế Mỹ.
Lợi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm của Nhật Bản chạm đỉnh: Động lực nào đang thúc đẩy xu hướng tăng?

Lợi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm của Nhật Bản chạm đỉnh: Động lực nào đang thúc đẩy xu hướng tăng?

Lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật Bản kỳ hạn 10 năm đã tăng vọt lên mức cao nhất kể từ năm 2008, phản ánh kỳ vọng về chính sách tài khóa mở rộng sau bầu cử, khả năng cắt giảm thuế tiêu dùng và căng thẳng thương mại leo thang với Hoa Kỳ. Khi bất ổn chính trị gia tăng trước thềm cuộc bầu cử Thượng viện ngày 20/7, nhà đầu tư đang chuẩn bị cho khả năng phát hành nợ gia tăng và sự thay đổi trong định hướng tài khóa kéo dài nhiều thập kỷ của Nhật Bản.
Trump tiếp tục chỉ trích Chủ tịch Fed Powell, để ngỏ khả năng sa thải giữa lo ngại về tính độc lập của ngân hàng trung ương

Trump tiếp tục chỉ trích Chủ tịch Fed Powell, để ngỏ khả năng sa thải giữa lo ngại về tính độc lập của ngân hàng trung ương

Tổng thống Donald Trump cho biết ông không có kế hoạch sa thải Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Jerome Powell, dù vẫn để ngỏ khả năng này. Ông tiếp tục chỉ trích Powell vì không hạ lãi suất và đề cập đến dự án cải tạo trụ sở Fed như một lý do có thể dẫn đến thay đổi nhân sự. Các chuyên gia và nghị sĩ cảnh báo việc can thiệp vào Fed có thể đe dọa tính độc lập của ngân hàng trung ương và gây bất ổn thị trường.
Thị trường chao đảo theo trò chơi quyền lực từ Washington - Số phận của Powell sẽ ra sao?

Thị trường chao đảo theo trò chơi quyền lực từ Washington - Số phận của Powell sẽ ra sao?

Thị trường chứng khoán khởi đầu phiên với tâm lý căng thẳng sau khi có tin Trump không chỉ cân nhắc việc sa thải Powell mà còn được cho là đã chuẩn bị sẵn thư sa thải. Ngay sau đó, Tổng thống "lật kèo", bất ngờ khẳng định chưa có kế hoạch cụ thể nào nhằm thay Powell. Bài viết thể hiện quan điểm cá nhân của tác giả Stephen Innes.
Tâm lý nhà sản xuất Nhật Bản cải thiện trong tháng 7 bất chấp lo ngại về thuế quan

Tâm lý nhà sản xuất Nhật Bản cải thiện trong tháng 7 bất chấp lo ngại về thuế quan

Tâm lý kinh doanh của các nhà sản xuất Nhật Bản đã cải thiện nhẹ trong tháng 7, được thúc đẩy bởi dấu hiệu phục hồi trong ngành bán dẫn. Tuy nhiên, những lo ngại về thuế quan từ Mỹ và xuất khẩu sụt giảm vẫn gây áp lực lên các lĩnh vực chủ chốt như ô tô. Trong khi đó, ngành dịch vụ cho thấy sự phân hóa rõ rệt, phản ánh môi trường kinh tế còn nhiều bất định.
Forex Forecast - Diễn đàn dự báo tiền tệ