Cứ như tình hình hiện tại, ngành dược phẩm sẽ không tránh khỏi thuế quan. Vào tháng 4, Bộ Thương mại đã thực hiện bước đầu tiên để áp thuế nhập khẩu thuốc. Mục tiêu, theo Nhà Trắng, là khuyến khích các công ty sản xuất tại Hoa Kỳ.

Tuy nhiên, thuế quan khó có thể hỗ trợ tăng cường khả năng tự chủ của Mỹ trong thời gian tới. Tệ hơn nữa, cách tiếp cận như vậy có thể đẩy giá cao hơn cho bệnh nhân và dẫn đến tình trạng thiếu hụt các loại thuốc cứu sinh.

Trong thông báo của mình, Bộ Thương mại cho biết đang tiến hành một cuộc điều tra theo Điều 232 đối với ngành dược. Điều khoản này, là một phần của Đạo luật Mở rộng Thương mại năm 1962, nhằm mục đích xác định liệu việc quá phụ thuộc vào nhập khẩu có gây ra mối đe dọa an ninh quốc gia hay không. Các cuộc điều tra như vậy là tiền đề để áp thuế quan và có thể mất tới chín tháng để hoàn thành, mặc dù nhiều người kỳ vọng cuộc điều tra sẽ kết thúc nhanh hơn nhiều.

Dữ liệu sẵn có dường như hỗ trợ kết luận rõ ràng: Hoa Kỳ phụ thuộc rất nhiều vào nhập khẩu thuốc. Theo một cơ sở dữ liệu lớn gồm các hồ sơ công khai và độc quyền, 90% trong số 30 loại thuốc biệt dược hàng đầu được bán tại Hoa Kỳ được sản xuất ở nước ngoài. Năm ngoái, Hoa Kỳ đã nhập khẩu hơn 200 tỷ USD giá trị thuốc men.

Việc sự mất cân bằng này có tạo thành mối đe dọa an ninh quốc gia hay không lại là một vấn đề khác. Chuỗi cung ứng dược phẩm bắt đầu mở rộng ra toàn cầu vào những năm 1980, để tìm kiếm nhân công và nguyên liệu rẻ hơn, xây dựng ít bị cản trở hơn và thuế thấp hơn. Kết quả là bệnh nhân được lợi lớn, nhiều người đã nhận được thuốc rẻ hơn. (Ví dụ, việc sử dụng statin rộng rãi hơn đã làm giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh tim mạch, nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên thế giới.) Chuyển hướng sản xuất qua Hoa Kỳ đe dọa đảo ngược tiến bộ này: Các loại thuốc kê đơn mang nhãn hiệu có thể trở nên đắt đỏ đến mức không thể chi trả và một số loại thuốc gốc có lợi nhuận thấp hơn, chiếm hơn 90% số thuốc được sử dụng tại Hoa Kỳ, có thể ngừng sản xuất hoàn toàn.

Đúng là sự mở rộng toàn cầu của ngành sản xuất dược phẩm từng là một điểm yếu trong quá khứ. Trong đại dịch Covid-19, việc đóng cửa nhà máy và kiểm soát xuất khẩu ở Trung Quốc và Ấn Độ – nơi thường là nguồn gốc của nguyên liệu thô và các thành phần chính khác – đe dọa làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu hụt thuốc thiết yếu.

Do đó, các cải cách nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho đầu tư và sản xuất trong nước có thể hữu ích. Chẳng hạn, các cơ quan quản lý yêu cầu nhà sản xuất nộp hồ sơ tỉ mỉ về quá trình phát triển sản phẩm. Các hồ sơ này có thể mất nhiều năm để tổng hợp, tốn hàng triệu USD và lên tới hàng chục nghìn trang. Việc cập nhật quá rườm rà khiến nhiều giám đốc điều hành coi những thay đổi mang lại nhiều rắc rối hơn lợi ích. Kết quả là máy móc và quy trình cũ kỹ đã ăn sâu vào, trong khi các loại thuốc mới được điều chỉnh cho phù hợp với chuỗi cung ứng hiện có. Một số đề xuất của Nhà Trắng nhằm hợp lý hóa quy trình này là một bước đi đúng hướng.

Tuy nhiên, cuối cùng, những nỗ lực như vậy nên củng cố một chuỗi cung ứng toàn cầu, chứ không phải thay thế nó. Các đồng minh chủ chốt của Hoa Kỳ như Ấn Độ và Ireland đã xây dựng các lĩnh vực chuyên môn trong nhiều thập kỷ, bao gồm sản xuất thuốc gốc và R&D, đã mang lại lợi ích rõ ràng cho bệnh nhân Hoa Kỳ. Những mối quan hệ này nên được tăng cường, chẳng hạn, bằng cách tăng cường chia sẻ thông tin giữa các cơ quan quản lý để xác định các điểm yếu trong chuỗi cung ứng. Trung Quốc không nên bị loại trừ: Nếu, như các quan chức đã báo hiệu, nước này sẵn sàng tham gia đàm phán thương mại với Hoa Kỳ, thì các yếu tố đầu vào thuốc nên là một trong những sản phẩm đầu tiên được miễn trừ khỏi rào cản.

Ở giai đoạn này, vẫn chưa rõ chính xác Bộ Thương mại sẽ áp dụng các mức thuế bổ sung này như thế nào. Các công ty dược phẩm đã công bố hàng chục tỷ USD đầu tư vào Hoa Kỳ trong những tuần gần đây, với hy vọng rằng việc mở rộng dấu ấn trong nước sẽ giúp họ được miễn thuế. (Cược này, theo những nhận định gần đây từ Nhà Trắng, có thể mang lại kết quả.) Tuy nhiên, mở rộng sản xuất tại Hoa Kỳ không giống như việc đưa chuỗi cung ứng về nước, và cũng sẽ không giúp quốc gia tự chủ hơn. Các nguyên liệu – đến từ Trung Quốc, Ấn Độ và Châu Âu – vẫn cần thiết. Những vật liệu này cũng có thể phải chịu thuế quan riêng.

Bảo vệ quyền tiếp cận thuốc thiết yếu nên được xếp vào những mục tiêu an ninh quốc gia quan trọng nhất của đất nước. Cho phép các lực lượng kinh tế hoạt động theo quy luật của chúng, như lịch sử cho thấy, là cách tốt nhất để giữ cho quốc gia khỏe mạnh.