Hoạt động sản xuất của Trung Quốc trong tháng 5 đã thu hẹp lần đầu tiên sau tám tháng, theo khảo sát của Caixin/S&P Global công bố hôm thứ Ba. Chỉ số PMI sản xuất giảm mạnh xuống 48.3 so với 50.4 của tháng trước, thấp hơn kỳ vọng của giới phân tích và là mức thấp nhất trong gần ba năm. Mức dưới 50 cho thấy sự sụt giảm trong hoạt động sản xuất.

Số liệu này đồng nhất với PMI chính thức do chính phủ công bố cuối tuần trước, cho thấy sản xuất Trung Quốc đã suy giảm hai tháng liên tiếp. Các nhà phân tích cảnh báo đây là dấu hiệu rõ ràng cho thấy thuế quan từ Mỹ đang bắt đầu tác động trực tiếp đến ngành sản xuất Trung Quốc.

Tình hình càng trở nên phức tạp khi một tòa án thương mại Mỹ mới đây tuyên bố Tổng thống Donald Trump đã vượt quá quyền hạn trong việc áp đặt thuế, dẫn đến việc tòa án phúc thẩm ra lệnh đình chỉ tạm thời các biện pháp thuế quan sâu rộng nhất.

Trong khi đó, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cho biết tiến trình đàm phán thương mại đang “hơi bế tắc”, dù chỉ mới hai tuần trước đó hai bên đã đạt được một thỏa thuận đình chiến tạm thời.

Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường cũng lên tiếng cho biết Bắc Kinh đang cân nhắc tung ra các biện pháp kích thích, bao gồm cả các công cụ “phi truyền thống”, tùy theo diễn biến tình hình.

Cuộc khảo sát của Caixin chỉ ra rằng đơn hàng xuất khẩu mới tiếp tục thu hẹp tháng thứ hai liên tiếp, và với tốc độ nhanh nhất kể từ tháng 7 năm ngoái. Sản lượng nhà máy cũng giảm lần đầu kể từ tháng 10, còn việc làm trong ngành sản xuất giảm với tốc độ nhanh nhất từ đầu năm. Giá bán đầu ra giảm sáu tháng liên tiếp do áp lực cạnh tranh gay gắt, đặc biệt là trong ngành công nghiệp ô tô, nơi sự cạnh tranh khốc liệt đang đẩy nhanh quá trình thanh lọc thị trường.

Robin Xing, Kinh tế trưởng tại Morgan Stanley, nhận định rằng tình trạng mất cân đối cung – cầu vẫn là nguyên nhân chính khiến áp lực giảm phát kéo dài. “Mặc dù có nhiều lời kêu gọi tái cân bằng, nhưng thực tế cho thấy nền kinh tế Trung Quốc vẫn đang vận hành theo mô hình tăng trưởng cũ dựa vào cung. Vì vậy, khả năng thúc đẩy lạm phát trở lại có thể vẫn rất khó khăn.”

Một điểm đáng chú ý là chi phí xuất khẩu bất ngờ tăng lần đầu sau chín tháng, với tốc độ nhanh nhất kể từ tháng 7 năm 2024. Nguyên nhân được cho là do chi phí logistics và thuế quan gia tăng.

Dù bức tranh hiện tại ảm đạm, khảo sát vẫn cho thấy mức độ lạc quan của doanh nghiệp về triển vọng sản lượng trong tương lai đã cải thiện, nhờ kỳ vọng thị trường sẽ mở rộng và môi trường thương mại dần ổn định trở lại.