Khi Phó Tổng thống Mỹ JD Vance được hỏi về cuộc chiến ở Ukraine tại một diễn đàn chính sách đối ngoại ở Washington tuần trước, các nhà ngoại giao đã mong đợi những lời chỉ trích theo kiểu Maga nhắm vào Kyiv và sự đồng cảm kín đáo dành cho Nga.

Thay vào đó, họ đã nghe một điều hoàn toàn khác. Vance nói về một loạt các đề xuất của Nga để chấm dứt xung đột: “Chúng tôi nghĩ họ đang đòi hỏi quá nhiều.”

Những người tham dự đã ngạc nhiên. Vance là một trong những nhân vật chính trong cuộc đối đầu khét tiếng tại Phòng Bầu Dục vào tháng 2, khi ông chỉ trích Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy và cáo buộc ông không thể hiện đủ lòng biết ơn đối với sự hỗ trợ của Mỹ – một cảnh tượng dường như báo trước sự rạn nứt hoàn toàn trong quan hệ giữa Kyiv và Washington.

Những bình luận của Vance là một phần của sự thay đổi đáng chú ý trong giọng điệu của chính quyền Trump. Các quan chức Mỹ dường như ngày càng mất kiên nhẫn với Vladimir Putin, khi nghi ngờ ngày càng tăng rằng nhà lãnh đạo Nga, chứ không phải Zelenskyy, có thể là trở ngại lớn nhất cho hòa bình.

“Người Mỹ đã có ý tưởng đơn giản này – hãy lôi kéo Nga, gây áp lực lên Zelenskyy, và chúng ta sẽ đạt được thỏa thuận,” Wolfgang Ischinger, cựu đại sứ Đức tại Mỹ, người mà Vance đã nói chuyện tại diễn đàn tuần trước cho biết. “Hóa ra chỉ đơn giản là lôi kéo Nga là không đủ.”

Các nỗ lực quốc tế nhằm chấm dứt chiến tranh đã tăng cường trong những ngày gần đây. Theo đề xuất của Putin, Nga và Ukraine dự kiến sẽ tổ chức đàm phán trực tiếp tại Thổ Nhĩ Kỳ vào thứ Năm – mặc dù vẫn chưa rõ liệu nhà lãnh đạo Nga có đích thân tham dự hay không.

Vào thứ Ba, một quan chức Nhà Trắng cho biết Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio và các đặc phái viên của Trump là Steve Witkoff và Keith Kellogg sẽ tham gia.

Nhưng mục tiêu lớn nhất của Trump là một lệnh ngừng bắn có thể dẫn đến đàm phán hòa bình và chấm dứt chiến tranh, và cho đến nay ông vẫn chưa đạt được. Putin đã bác bỏ lời kêu gọi quốc tế ngừng giao tranh, bất chấp lời đe dọa từ các cường quốc phương Tây – bao gồm cả Mỹ – về các lệnh trừng phạt mới cứng rắn.

Thái độ cứng rắn rõ ràng của Nga đang khiến Trump khó chịu, các nhà quan sát cho biết. “Bạn nghe thấy sự bực bội trong thông điệp của ông ấy,” Michael McFaul, cựu đại sứ Mỹ tại Nga nói. “Ông ấy có thể đang hiểu rằng mình đã từ bỏ quá nhiều mà không nhận được gì đáp lại.”

Thật vậy, theo một trong những đề xuất được Mỹ công bố tháng trước để chấm dứt chiến tranh, Washington đã bày tỏ sẵn sàng công nhận quyền cai trị của Nga đối với Crimea – một sự nhượng bộ khiến Ukraine và EU tức giận, nhưng đã bị Putin từ chối.

Các bài đăng trên mạng xã hội của Trump phản ánh sự thiếu kiên nhẫn rõ ràng của ông. Cuối tháng 4, sau khi Nga bắn tên lửa vào các khu vực dân sự của Ukraine, ông nói rằng ông nghĩ Điện Kremlin “chỉ đang câu giờ với tôi” và đe dọa áp đặt các lệnh trừng phạt thứ cấp và ngân hàng đối với Moscow.

“Trump đang đi đến kết luận rằng Putin không phải là bạn của Mỹ,” Bill Taylor, người từng là đại sứ Mỹ tại Ukraine từ năm 2006-09 cho biết. “Có một sự thừa nhận rằng ông ấy không thể tin tưởng được... rằng ông ấy không đàm phán nghiêm túc.”

Ngày càng khó đổ lỗi cho người Ukraine về việc giao tranh tiếp tục. Trong những tuần gần đây, Zelenskyy đã hết sức thể hiện mình là một đối tác hợp tác, ủng hộ yêu cầu ngừng bắn của Mỹ. Vào Chủ nhật, ông đã đồng ý với đề xuất của Putin về đàm phán trực tiếp tại Thổ Nhĩ Kỳ sau khi Trump thúc giục ông chấp nhận.

Quan hệ giữa Kyiv và Washington đã phục hồi kể từ cuộc cãi vã tại Phòng Bầu Dục tháng 2, một phần nhờ vào thỏa thuận khoáng sản mở đường cho các khoản đầu tư chung vào các tài nguyên quan trọng của Ukraine giữa hai nước.

Các quan chức Ukraine nói rằng thỏa thuận này làm tăng khả năng Mỹ tiếp tục hỗ trợ phòng thủ của Ukraine. “Bây giờ Trump đã có lợi ích liên quan,” một người cho biết.

Nhưng vẫn chưa rõ liệu Trump thực sự đã chuyển sự đồng cảm sang Ukraine hay không – hoặc có sẵn sàng trừng phạt Nga vì thái độ ngang ngạnh của họ hay không.

Trong khi hầu hết các nhà lãnh đạo phương Tây, và Kellogg, đặc phái viên Mỹ tại Ukraine, chỉ trích đề nghị đàm phán trực tiếp của Putin, nói rằng trước hết nên có lệnh ngừng bắn, Trump lại ca ngợi nước cờ của nhà lãnh đạo Nga, chào đón một “ngày có khả năng tuyệt vời cho Nga và Ukraine”.

“Trump chắc chắn thấy rằng Putin không hợp tác,” Eric Green, cựu cố vấn của Tổng thống Joe Biden tại Hội đồng An ninh Quốc gia, hiện là học giả không thường trú tại viện nghiên cứu Carnegie Endowment for International Peace, cho biết. “Nhưng tôi không tin rằng phản ứng của ông ấy sẽ là áp lực đáng kể lên Putin.”

Ischinger nói rằng ông “rất vui mừng” khi Vance đã thay đổi lập trường về Nga và lập trường của Mỹ và châu Âu về cuộc chiến ở Ukraine đang “hội tụ”. Nhưng cựu đại sứ Đức tại Mỹ nói thêm rằng Phó Tổng thống “đã không thực hiện bước hợp lý tiếp theo, đó là nói rằng chúng ta bây giờ cần thực sự siết chặt Nga”.

Tuy nhiên, các chính trị gia Mỹ khác lại muốn cứng rắn với Moscow. Thượng nghị sĩ Lindsey Graham, một đồng minh của Trump, đã nói rằng ông có sự ủng hộ lưỡng đảng đối với một dự luật sẽ áp dụng các biện pháp trừng phạt “nghiền xương” đối với Nga, bao gồm mức thuế 500% đối với hàng nhập khẩu từ các quốc gia mua dầu khí của nước này, nếu Putin không bắt đầu đàm phán nghiêm túc để chấm dứt chiến tranh.

Dự luật này đã được 72 thượng nghị sĩ ủng hộ – một dấu hiệu cho thấy sự ủng hộ đối với Ukraine vẫn mạnh mẽ tại Đồi Capitol.

“Những biện pháp trừng phạt này thể hiện quan điểm của Thượng viện rằng chúng tôi xem kẻ xấu chính là Nga,” Graham nói với các phóng viên cuối tháng trước. Putin, ông nói thêm, “sẽ phạm sai lầm lớn khi cố gắng chơi đùa với Trump.”

Các chuyên gia nói rằng Nga, trong khi đó, đang đặt cược vào việc Tổng thống Mỹ mất kiên nhẫn với tiến trình hòa bình. “Putin đang chơi một ván cờ dài hơi và nghĩ rằng thời gian đang đứng về phía mình,” McFaul nói. “Ông ấy tính toán rằng Trump sẽ mất hứng thú và người Mỹ sẽ cắt viện trợ quân sự, và điều đó sẽ làm quân đội Ukraine yếu hơn,” cựu đại sứ Mỹ tại Nga cho biết.

Những người khác tin rằng nguy cơ Tổng thống Mỹ từ bỏ Ukraine đã giảm trong những tuần gần đây.

Thomas Graham, một thành viên ưu tú tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại và cựu giám đốc cấp cao về Nga trong đội ngũ Hội đồng An ninh Quốc gia, cho biết Trump sẽ khó đạt được một trong những mục tiêu chính của mình – tái thiết lập quan hệ với Nga – mà không giải quyết trước vấn đề Ukraine.

“Có quá nhiều điều bị đe dọa,” ông nói. “Vâng, ông ấy vẫn có thể từ bỏ Ukraine – nhưng nếu làm vậy sẽ trông quá giống thất bại.”

Tin bổ sung bởi Christopher Miller tại Kyiv