Tính đến thời điểm này, phần lớn các nhà giao dịch đã tiêu hóa xong cú sốc ban đầu từ cuộc bầu cử Thượng viện Nhật Bản, nhưng cũng giống như vị cay nồng của wasabi, dư vị bỏng rát sau đó vẫn có thể khiến nhiều người bất ngờ. Điều vốn được coi là “yếu tố đã tính trước” đang dần chuyển thành một vụ va chạm chính trị diễn ra chậm chạp đối với Thủ tướng Shigeru Ishiba. Liên minh LDP-Komeito của ông vừa trải qua một thất bại lịch sử, lần đầu tiên đánh mất quyền kiểm soát Thượng viện kể từ thời Tổng thống Eisenhower tại vị và khi Godzilla còn gieo rắc kinh hoàng khắp Tokyo.

Thế nhưng, Ishiba vẫn giữ một vẻ bình thản đặc trưng, như một nhân viên văn phòng đứng trước chiếc máy bán hàng tự động bị kẹt, khẳng định sẽ không từ chức. Ông nói điều đó với giọng điệu nhẹ tênh, như đang xác nhận một buổi đặt bàn ăn tối, chứ không phải thông báo tiếp tục điều hành đất nước khi vừa để lại một lỗ thủng lớn trong cơ cấu nghị viện. Ông tự hào tuyên bố mình vẫn là người nhận được nhiều phiếu bầu nhất, nhưng nếu dịch sang ngôn ngữ thị trường, điều đó đồng nghĩa với việc tụt hạng từ thế đa số vững chắc (cùng đối tác lâu năm Komeito) xuống trạng thái “liên minh què quặt”. LDP giờ không còn dẫn dắt mà đang chật vật tìm đường, còn Ishiba trông giống một nhà quản lý tạm quyền hơn là một Thủ tướng thực quyền.

Điều khiến giới giao dịch thực sự lo ngại không phải là câu hỏi ai sẽ ngồi vào ghế Thủ tướng, mà là những hệ quả tài chính rối ren từ tình trạng bế tắc chính trị này. Với áp lực từ phe dân túy luôn trực chờ phía sau, cộng với các đảng đối lập mồi chài bằng những lời hứa giảm thuế và luận điệu bài ngoại, Ishiba có thể bị buộc phải vừa chiều lòng dân túy, vừa nhượng bộ các nhóm lợi ích. Tin đồn về khả năng cắt giảm thuế tiêu dùng đang lan rộng khắp Quốc hội như mùi rượu sake ngọt ngào lan tỏa trong quán rượu nhỏ. Thị trường chuẩn bị bước vào giai đoạn khó tiêu: lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật Bản (JGB) lặng lẽ leo lên đỉnh của hai thập kỷ, trong khi những người ủng hộ kỷ luật tài khóa đang siết chặt túi tiền.

Đồng yên đã bật tăng 0.5% khi thị trường châu Á mở cửa, nhưng phần lớn chỉ là do hoạt động tất toán các vị thế giao dịch theo sự kiện, chứ không phản ánh bất kỳ sự điều chỉnh lớn nào về triển vọng vĩ mô. Với thị trường Tokyo đóng cửa vì kỳ nghỉ lễ, không gian đủ trống để các nhà giao dịch đẩy mạnh biên độ giá, kích hoạt các điểm dừng lỗ. Những ai đặt cược bán đồng đô la Mỹ dưới ngưỡng 150 với kỳ vọng một “khoảng trống thanh khoản” từ Tokyo chắc chắn sẽ phải thất vọng. Thay vào đó, phiên giao dịch mở cửa tại Singapore trở nên hỗn loạn, giống như đang xem một con robot hút bụi chật vật dọn sạch bãi cát.

Trong khi đó, bóng ma lớn hơn vẫn lởn vởn trên thị trường chính là tối hậu thư thuế quan từ ông Trump vào ngày 1 tháng 8. Ngành công nghiệp ô tô Nhật Bản đang chịu sức ép lớn từ mức thuế 25%, xuất khẩu sang Mỹ lao dốc như đô vật sumo bị đánh bật khỏi võ đài, khiến Ishiba khó lòng thể hiện lập trường cứng rắn. Nỗ lực xoa dịu của ông chỉ dừng lại ở những buổi chụp ảnh thân thiện với Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent, người có mặt tại Nhật để dự World Expo 2025. Thế nhưng, bàn đàm phán thực sự vẫn nằm ở phía bên kia Thái Bình Dương, và theo định giá hiện tại của thị trường, xác suất đạt được thỏa thuận trước khi lệnh thuế được kích hoạt chỉ ở mức khiêm tốn 30%.

Chưa dừng lại ở đó, lạm phát đang gặm nhấm túi tiền người dân Nhật Bản từng chút một, như mối mọt đục khoét những tấm chiếu tatami. Giá gạo đã tăng gấp đôi, chi phí điện nước chỉ còn tạm chịu được nhờ các gói trợ cấp, trong khi người về hưu ngày càng bức xúc trước các khoản trợ cấp teo tóp. Những đảng dân túy như Sanseito khéo léo khai thác làn sóng bất mãn này, với thông điệp “Ưu tiên người Nhật trước tiên”, vừa bài ngoại, vừa chống thuế, vừa phớt lờ thực tế. Từ một nhóm ngoài lề, họ đã nhanh chóng trở thành lực lượng đáng gờm chỉ sau một kỳ bầu cử.

Kết luận: Cỗ máy chính trị Nhật Bản đang mắc kẹt đúng vào thời điểm tồi tệ nhất. Với chính sách tài khóa lỏng lẻo, thuế quan rình rập và một Thủ tướng cố thủ như một samurai cô độc trong ngôi chùa đổ nát, các nhà giao dịch nên bớt chú ý đến nhân sự lãnh đạo, thay vào đó tập trung vào nguy cơ tê liệt chính sách. Trò chơi thực sự bây giờ không nằm ở những đợt tăng ngắn hạn của đồng JPY theo phản xạ, mà ở câu hỏi liệu Nhật Bản, với ngân sách thâm hụt và xuất khẩu lao dốc, có đang âm thầm trượt vào trạng thái lạm phát kèm suy thoái hay không.

Trong bối cảnh đó, không ngạc nhiên khi các nhà đầu tư nhìn vào trái phiếu JGB chẳng khác gì nhìn vào chiếc máy bán hàng tự động chập chờn cầu chì — chỉ còn chờ xem nó sẽ phát nổ theo hướng nào.