Đại diện tiêu biểu cho trường phái ủng hộ USD yếu trong nội các Trump hiện nay chính là Stephen Miran, Chủ tịch Hội đồng Cố vấn Kinh tế. Trong bài diễn thuyết tại Viện Hudson tuần trước, Miran nhận định rằng vị thế đặc quyền của USD trong hệ thống tài chính toàn cầu đã "tạo ra những biến dạng tiền tệ kéo dài và kết hợp với các hàng rào thương mại bất bình đẳng từ các nước khác, dẫn đến tình trạng thâm hụt thương mại không bền vững." Bản thân Tổng thống Trump cũng nhiều lần dao động lập trường về USD. Trong nhiệm kỳ đầu, ông từng phàn nàn về tình trạng mất giá của đồng Nhân dân tệ và đồng Euro, đồng thời tuyên bố Hoa Kỳ nên áp dụng chiến thuật tương tự. Ngược lại, gần đây ông cũng đe dọa trừng phạt các quốc gia từ bỏ giao dịch thương mại dựa trên đồng USD. Tuy nhiên, điều không nằm trong kịch bản của bất kỳ ai – đặc biệt là Miran – là một đợt phá giá chóng vánh gây hoang mang cho các nhà đầu tư và tiềm ẩn nguy cơ làm trầm trọng thêm áp lực lạm phát cùng thâm hụt ngân sách.

Thế nhưng đó chính là thực trạng hiện nay. Chỉ số DXY sụt giảm mạnh 0.8% vào phiên giao dịch thứ Sáu, đưa tổng mức mất giá lên khoảng 8.5% kể từ lễ nhậm chức của Trump. Diễn biến này xuất hiện sau khi chính quyền Trump ban hành biện pháp thuế nhập khẩu cao nhất trong một thế kỷ qua, kích hoạt làn sóng bán tháo dữ dội (nhưng phần nào dự báo được) trên chỉ số S&P 500. Tuy nhiên, yếu tố gây bất ngờ cho nhiều nhà đầu tư là sự suy giảm của các tài sản trú ẩn an toàn truyền thống như trái phiếu chính phủ và USD, phản ánh dấu hiệu đáng lo ngại về sự suy giảm niềm tin vào cơ chế quản trị của Hoa Kỳ – không chỉ về mục tiêu chiến lược thuế quan mà còn về phương thức triển khai thiếu tính chuyên nghiệp.

Chính quyền Trump dường như đã thiết kế chính sách dựa trên các phép tính thiếu vững chắc và chỉ điều chỉnh hướng đi sau khi chịu áp lực từ Elon Musk – người giàu nhất thế giới – và nhà đầu tư Bill Ackman. Đội ngũ Trump dường như tiếp tục rút lại chính sách "thuế quan đối ứng" nguyên bản vào cuối ngày thứ Sáu, sửa đổi để miễn trừ điện thoại thông minh, máy tính và các thiết bị điện tử khác, theo thông báo cập nhật từ Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Hoa Kỳ. Tuy nhiên, đến Chủ nhật trong chương trình *This Week* của ABC, Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick dường như lại phủ nhận động thái trước đó, tuyên bố rằng các sản phẩm được miễn trừ vẫn sẽ phải chịu một loại thuế *riêng biệt* và sắp được ban hành dành riêng cho từng phân khúc sản phẩm. Và trong một diễn biến còn mang tính sửa đổi lịch sử hơn, chính Tổng thống Trump đã đăng tải trên Truth Social vào cuối ngày Chủ nhật rằng "không hề có 'ngoại lệ' thuế quan nào được công bố vào thứ Sáu." Thật khó hiểu? Hệ quả là tình trạng biến động và bất định vẫn hiện hữu khắp nơi. Phe ủng hộ đồng USD yếu trong chính quyền Trump cuối cùng đã đạt được mục tiêu, nhưng theo cách hoàn toàn khác với kịch bản họ dự liệu.

Hãy phân tích sâu hơn về thời điểm bất lợi này. Trong nghiên cứu công bố tháng 11/2024 có tựa đề "Hướng dẫn Tái cấu trúc Hệ thống Thương mại Toàn cầu," Miran đã đề xuất một danh mục các phương án để định hình lại trật tự thương mại quốc tế mà ông cho rằng đang đặt gánh nặng không công bằng lên Hoa Kỳ. Thuế quan là một trong hai biện pháp ông xem xét, cùng với chính sách phá giá tiền tệ. Ông giả định rằng việc áp dụng thuế nhập khẩu có thể khiến đồng USD tăng giá. Tuy nhiên, ông lập luận rằng chiến lược cố ý phá giá đồng USD tiềm ẩn nhiều rủi ro hơn, và chính quyền Trump không nên vội vàng thực thi một động thái như vậy. "Chính quyền nhiều khả năng sẽ chờ đợi đến khi có được sự tin tưởng cao hơn rằng lạm phát và thâm hụt đã giảm xuống, nhằm hạn chế khả năng gia tăng đáng ngại đối với lợi suất dài hạn có thể đi kèm với thay đổi chính sách tiền tệ," Miran viết. Với các điều kiện kinh tế hiện hành, ông dự báo chính sách sẽ "hỗ trợ USD tăng giá trước khi chuyển sang giai đoạn gây suy yếu USD." Thực tế đã diễn ra hoàn toàn ngược lại.

Đợt lao dốc của USD trong vài tuần qua diễn ra trong bối cảnh áp lực lạm phát vẫn cao và thâm hụt tài khóa vẫn ở mức đáng báo động – tình hình có thể trở nên trầm trọng hơn bởi các đợt cắt giảm thuế mới từ đảng Cộng hòa tại Quốc hội, bao gồm nỗ lực gia hạn các điều khoản sắp hết hiệu lực của Đạo luật Cắt giảm Thuế và Việc làm năm 2017. Báo cáo công bố hôm thứ Năm cho thấy chỉ số giá tiêu dùng lõi – không bao gồm thực phẩm và năng lượng vốn có tính biến động cao – đã tăng 2.8% trong tháng 3 so với cùng kỳ năm trước. Việc tăng thuế suất nhập khẩu nhiều khả năng sẽ đẩy chỉ số này lên mức cao hơn đáng kể vào năm 2025, với đồng nội tệ suy yếu hiện đang tạo thêm áp lực lên giá hàng nhập khẩu. Có lẽ điều đáng quan ngại hơn cả là những tín hiệu từ khảo sát người tiêu dùng của Đại học Michigan cho thấy các hộ gia đình đang mất niềm tin vào quá trình kiểm soát lạm phát, với kỳ vọng lạm phát ở mức cao nhất trong nhiều thập kỷ. Các nhà kinh tế học xem lạm phát như một chu kỳ tự thực hiện, và tâm lý người tiêu dùng có thể là yếu tố then chốt để giải mã tình trạng lạm phát dai dẳng mà mọi chủ thể trong nền kinh tế đều mong muốn tránh né.

Bối cảnh tài khóa cũng không thuận lợi cho xu hướng mất giá của USD. Nhìn chung, những biến động mạnh về tỷ giá hối đoái như diễn biến gần đây của USD có thể gây ra những tác động tiêu cực đáng kể đến các nhà đầu tư nước ngoài nắm giữ trái phiếu Mỹ, nếu xu hướng này kéo dài. Với mức thâm hụt khoảng 7% tổng sản phẩm quốc nội, chính phủ vẫn đang vận hành với mức thâm hụt chỉ có thể so sánh với thời kỳ khủng hoảng trầm trọng, và chi phí lãi vay ròng tăng vọt là một trong những yếu tố gây áp lực lớn nhất. Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent đã khẳng định rằng ông và Tổng thống sẽ ưu tiên hạ thấp lãi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm. Tuy nhiên, những biến động thị trường gần đây đã đảo ngược mọi dấu hiệu tiến triển đáng kể.

Để minh họa bằng một ví dụ tương tự như Miran đã nêu trong "Hướng dẫn Tái cấu trúc", hãy xem xét từ góc nhìn của nhà đầu tư nước ngoài vào trái phiếu Mỹ, mức sụt giảm khoảng 8.5% của USD đã xóa sạch gần hai năm khoản thanh toán lãi suất trên trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm có lợi suất 4.46% tính đến thứ Sáu. Không ngạc nhiên khi những biến động như vậy có thể nhanh chóng khuếch đại thành tâm lý hoảng loạn trên thị trường. May mắn thay, Kho bạc vẫn ghi nhận nhu cầu khả quan tại các phiên đấu giá thường kỳ cho các chứng khoán mới phát hành, tuy nhiên, nhận thức về rủi ro tiền tệ gia tăng cuối cùng có thể khiến các nhà đầu tư đòi hỏi mức lãi suất cao hơn từ chính phủ Hoa Kỳ.

Có lẽ diễn biến này sẽ được ghi nhớ như một bài học "cẩn trọng với điều bạn mong cầu". Không thể phủ nhận những thách thức gắn liền với vị trí trung tâm của Hoa Kỳ trong hệ thống tài chính toàn cầu. Trong điều kiện bình thường, đặc tính an toàn và ổn định của đồng tiền và trái phiếu Mỹ có thể khiến chúng được định giá cao hơn một chút, nhưng đổi lại là chi phí vay vốn thấp hơn, hàng tiêu dùng nhập khẩu giá rẻ và khả năng huy động khoản vay khổng lồ ngay cả khi chiến tranh hay đại dịch bùng phát – những thời điểm chúng ta cần nhất. Như mọi vấn đề, luôn tồn tại những đánh đổi khi giữ vị thế đó, và cá nhân tôi tin rằng lợi ích thu được hoàn toàn xứng đáng với chi phí bỏ ra.

Những người có quan điểm trái chiều có thể cho rằng đồng USD mạnh là gánh nặng đối với ngành sản xuất Hoa Kỳ. Tuy nhiên, ngay cả những người ủng hộ lập luận này cũng phải thừa nhận rằng tầm nhìn của họ không thể hiện thực hóa vào thời điểm bất lợi hơn hiện nay.