Phó Thống đốc Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) Shinichi Uchida mới đây đã phát tín hiệu rằng lãi suất chính sách sẽ tiếp tục được điều chỉnh theo hướng tăng dần, qua đó làm dịu đi những đồn đoán về khả năng ngân hàng này sẽ có động thái thắt chặt sớm hơn dự kiến. Những phát biểu này được đưa ra trong bối cảnh giới đầu tư đang theo dõi sát các tín hiệu từ BoJ để dự đoán thời điểm và mức độ điều chỉnh tiếp theo.

Trong bài phát biểu trước các lãnh đạo doanh nghiệp tại Shizuoka, miền trung Nhật Bản, Uchida khẳng định: "Ngân hàng sẽ tiếp tục nâng lãi suất chính sách và điều chỉnh mức độ nới lỏng tiền tệ nếu triển vọng kinh tế diễn ra đúng như dự báo". Ông nhấn mạnh rằng yếu tố cốt lõi trong triển vọng này là kỳ vọng đạt được mục tiêu ổn định lạm phát ở mức 2%.

Quan điểm chính sách tiền tệ của Ban điều hành BoJ (Tháng 7/2024)

Tuy nhiên, Uchida cũng lưu ý rằng BoJ sẽ theo dõi chặt chẽ tác động của từng đợt tăng lãi suất lên nền kinh tế, đặc biệt khi rất khó xác định chính xác mức lãi suất trung lập – mức không gây ra tác động thúc đẩy hay kìm hãm tăng trưởng. Điều này cho thấy BOJ sẽ không vội vàng nâng lãi suất liên tục trong các kỳ họp liên tiếp, chẳng hạn như vào tháng 3 sau khi đã có đợt tăng lên 0.5% vào tháng 1.

Đáng chú ý, Uchida đã đề cập đến khả năng lãi suất có thể đạt ít nhất 1% vào cuối năm tài chính 2026, dựa trên một số kịch bản ước tính. Dự báo này cho thấy BoJ có thể đang hướng đến một chu kỳ thắt chặt dài hơi hơn so với các kỳ vọng ban đầu của thị trường.

Phát biểu của Uchida diễn ra trong bối cảnh thị trường đang tìm kiếm manh mối về khả năng BoJ sẽ sớm tăng lãi suất hơn so với dự báo chung – vốn cho rằng động thái tiếp theo sẽ diễn ra vào mùa hè năm nay. Các số liệu kinh tế gần đây, tình trạng mất giá kéo dài của đồng yên và áp lực gia tăng từ giá lương thực leo thang đã khiến một số chuyên gia kinh tế cảnh báo rằng ngân hàng trung ương có thể buộc phải điều chỉnh chính sách sớm hơn kế hoạch.

Tuy nhiên, mặc dù khẳng định cam kết tiếp tục tăng lãi suất, Uchida không đưa ra dấu hiệu rõ ràng nào cho thấy BoJ đang nghiêng về phương án điều chỉnh sớm. Ông sử dụng một biểu đồ để minh họa kỳ vọng của thị trường về lãi suất chính sách, cho thấy mức dự báo dao động trên 1% trong hai năm tới. Theo ông, khi BoJ đạt được mục tiêu lạm phát trong khoảng từ nửa sau năm tài chính 2025 đến năm tài chính 2026, mức lãi suất chính sách vào thời điểm đó sẽ gần đạt đến mức trung lập.

"Để thị trường tài chính vận hành hiệu quả, các nhà đầu tư cần hiểu rõ phản ứng chính sách của BoJ. Do đó, việc ngân hàng chỉ đưa ra một con số cụ thể về lãi suất trong tương lai có thể làm suy yếu vai trò dự báo và điều chỉnh của thị trường," Uchida nhấn mạnh.

Bài phát biểu của Uchida không chỉ xoay quanh chính sách tiền tệ mà còn đề cập đến những rủi ro bên ngoài, đặc biệt là sự leo thang của chủ nghĩa bảo hộ thương mại. Ông lên tiếng cảnh báo về sự bất ổn trong nền kinh tế toàn cầu khi Mỹ vừa áp mức thuế mới 25% đối với hầu hết hàng nhập khẩu từ Canada và Mexico, đồng thời tăng gấp đôi thuế suất đối với hàng hóa Trung Quốc lên 20%. Đây được coi là một trong những động thái tăng thuế mạnh nhất của Mỹ kể từ những năm 1930.

Động thái của chính quyền Tổng thống Donald Trump đã dẫn đến các biện pháp trả đũa từ các đối tác thương mại, đẩy nền kinh tế thế giới vào một cuộc chiến thương mại ngày càng sâu rộng. Trước tình hình này, Uchida cảnh báo: "Những bất ổn của nền kinh tế toàn cầu vẫn ở mức cao, do đó cần tiếp tục theo dõi sát sao diễn biến trong thời gian tới".

Dữ liệu kinh tế gần đây cho thấy nền kinh tế Nhật Bản và lạm phát đang diễn biến theo đúng kịch bản dự báo của BoJ, khiến giới đầu tư gia tăng đặt cược vào khả năng ngân hàng trung ương sẽ đẩy nhanh tốc độ tăng lãi suất. Theo dữ liệu mới nhất, vào thứ Ba vừa qua, các nhà giao dịch nhận định xác suất BoJ nâng lãi suất vào tháng 6 đã tăng lên 48%, so với mức chỉ 18% ngay sau cuộc họp chính sách tháng 1.

Là nhân vật có ảnh hưởng lớn nhất trong việc hoạch định chính sách tiền tệ bên cạnh Thống đốc Kazuo Ueda, các phát biểu của Uchida luôn thu hút sự chú ý đặc biệt từ giới phân tích. Vào tháng 2 năm ngoái, ông đã đưa ra những gợi ý rõ ràng về cách thức BoJ sẽ chấm dứt chính sách nới lỏng tiền tệ kéo dài hơn một thập kỷ – và ngân hàng đã thực hiện đúng điều đó chỉ một tháng sau đó.

Điều này cho thấy, dù BoJ vẫn duy trì thái độ thận trọng, bất kỳ tín hiệu nào từ Uchida cũng đều có thể là tiền đề cho những bước đi quan trọng tiếp theo trong chính sách tiền tệ của Nhật Bản.