Thâm hụt ngân sách của Mỹ trong năm tháng đầu tiên của tài khóa 2025 đã chạm mức 1.147 nghìn tỷ USD, xác lập một kỷ lục mới trong bối cảnh chi tiêu liên bang tiếp tục gia tăng, trong khi nguồn thu chưa theo kịp tốc độ mở rộng của ngân sách. Báo cáo của Bộ Tài chính Mỹ công bố hôm thứ Tư cho thấy riêng tháng 2 – tháng đầu tiên trọn vẹn dưới sự lãnh đạo của Tổng thống Donald Trump – ghi nhận thâm hụt 307 tỷ USD, tăng 4% so với cùng kỳ năm trước.

Đây là mức thâm hụt cao nhất từng được ghi nhận trong giai đoạn tháng 10 - tháng 2, vượt qua kỷ lục trước đó 1.047 nghìn tỷ USD được thiết lập trong tài khóa 2021, thời điểm nước Mỹ triển khai hàng loạt gói kích thích tài khóa nhằm đối phó với đại dịch COVID-19.

Mặc dù nguồn thu ngân sách tháng 2 đạt 296 tỷ USD – cao nhất từng được ghi nhận cho tháng này và tăng 9% so với năm trước – nhưng điều đó không đủ để bù đắp mức chi tiêu liên bang leo thang. Tổng chi tiêu trong tháng 2 đạt 603 tỷ USD, cũng là một con số kỷ lục, tăng 6% so với cùng kỳ.

Nếu điều chỉnh theo lịch thanh toán các khoản trợ cấp, mức thâm hụt thực tế của tháng 2 sẽ là 311 tỷ USD, ngang bằng với mức thâm hụt kỷ lục trong tháng 2/2021 – thời điểm nền kinh tế Mỹ đang chịu tác động mạnh từ đại dịch.

Tổng doanh thu ngân sách tính từ đầu tài khóa đã tăng nhẹ 2% (tương đương 37 tỷ USD) lên 1.893 nghìn tỷ USD, nhưng chi tiêu liên bang tăng vọt 13% (tương đương 355 tỷ USD) lên 3.039 nghìn tỷ USD. Nếu tính cả các điều chỉnh theo lịch thanh toán, mức thâm hụt thực tế lên tới 1.063 nghìn tỷ USD, cao hơn 17% so với cùng kỳ năm trước.

Theo Ủy ban Ngân sách Liên bang có Trách nhiệm (CRFB), chính phủ Mỹ hiện đang vay nợ 8 tỷ USD mỗi ngày để tài trợ cho các khoản chi tiêu này. Maya MacGuineas, Chủ tịch CRFB, cảnh báo:

“Chúng ta đã đi được gần nửa chặng đường của năm tài khóa nhưng vẫn chưa có bước tiến nào trong việc kiểm soát mức nợ công ngày càng tăng.”

Chính quyền Trump đã áp thuế bổ sung 10% lên hàng nhập khẩu từ Trung Quốc từ ngày 4/2, và tiếp tục nâng mức thuế này lên 20% vào ngày 4/3. Tuy nhiên, theo Bộ Tài chính, tác động của các chính sách thuế quan này vẫn chưa phản ánh rõ trong nguồn thu ngân sách tháng 2.

Tổng thu từ thuế nhập khẩu trong tháng 2 đạt 7.25 tỷ USD, giảm nhẹ so với 7.34 tỷ USD của tháng 1, nhưng vẫn cao hơn mức 6.21 tỷ USD của cùng kỳ năm trước.

Mặc dù chính quyền Trump tuyên bố sẽ sử dụng chính sách thuế quan để giảm thâm hụt thương mại và tăng thu ngân sách, nhưng dữ liệu mới nhất cho thấy nguồn thu từ thuế nhập khẩu vẫn chỉ chiếm một phần rất nhỏ so với quy mô chi tiêu liên bang.

Tổng thống Trump từng cam kết sẽ tinh giản bộ máy chính phủ và cắt giảm chi tiêu thông qua Bộ Năng suất Chính phủ (Department of Government Efficiency - DOGE), một cơ quan do tỷ phú Elon Musk đứng đầu. Tuy nhiên, dữ liệu ngân sách tháng 2 không cho thấy những thay đổi đáng kể trong tổng chi tiêu liên bang.

Dù vậy, một số cơ quan liên bang đã bắt đầu cảm nhận tác động của DOGE. Bộ Giáo dục, một trong những mục tiêu cắt giảm lớn nhất, đã chứng kiến mức chi tiêu giảm từ 14 tỷ USD xuống 8 tỷ USD trong tháng 2, chủ yếu do cắt giảm ngân sách cho các chương trình giáo dục phổ thông.

Trong khi đó, Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID), đơn vị mà chính quyền Trump đang tìm cách giải thể, vẫn chi tiêu 226 triệu USD trong tháng 2, giảm mạnh so với 542 triệu USD cùng kỳ năm trước. Mặc dù chính quyền Trump muốn cắt giảm chi tiêu chính phủ, nhưng các khoản chi bắt buộc tiếp tục gia tăng, đặc biệt là lãi suất nợ công và chi tiêu an sinh xã hội.

Áp lực gia tăng từ lãi suất nợ công và an sinh xã hội đang đặt ra thách thức lớn đối với chính quyền Trump. Mặc dù có chủ trương cắt giảm chi tiêu, nhưng các khoản chi bắt buộc vẫn tiếp tục leo thang. Trong 5 tháng đầu tài khóa, chi phí lãi vay của chính phủ Mỹ đã lên tới 478 tỷ USD, tăng 10% (tương đương 45 tỷ USD) so với cùng kỳ năm trước. Đáng chú ý, con số này thậm chí còn vượt cả chi tiêu quốc phòng, vốn chỉ đạt 380 tỷ USD. Đồng thời, chi tiêu cho an sinh xã hội cũng tăng 8%, lên 663 tỷ USD, một phần do mức điều chỉnh 2.5% theo chi phí sinh hoạt (COLA) trong năm 2025. Những con số này cho thấy dù chính quyền Trump có nỗ lực cắt giảm chi tiêu trong các lĩnh vực khác, thì áp lực từ nợ công và an sinh xã hội vẫn tiếp tục đè nặng lên ngân sách liên bang, làm trầm trọng thêm tình trạng thâm hụt.

Báo cáo ngân sách mới nhất cho thấy một bức tranh tài khóa đáng lo ngại đối với chính quyền Trump. Dù nền kinh tế Mỹ vẫn đang mở rộng, nhưng tốc độ tăng trưởng doanh thu ngân sách không theo kịp tốc độ tăng của chi tiêu, dẫn đến thâm hụt ngày càng lớn.

Trong những tháng tới, tác động của thuế quan đối với nền kinh tế Mỹ sẽ trở nên rõ ràng hơn, đặc biệt khi các đối tác thương mại lớn như Trung Quốc, Canada và Mexico bắt đầu triển khai các biện pháp trả đũa. Điều này có thể làm tăng áp lực lạm phát, khiến Cục Dự trữ Liên bang (Fed) phải cân nhắc lại chính sách tiền tệ, thay vì cắt giảm lãi suất như thị trường kỳ vọng.

Bên cạnh đó, nếu chính quyền Trump không có các biện pháp quyết liệt để kiểm soát chi tiêu hoặc tăng thu ngân sách, nợ công của Mỹ sẽ tiếp tục phình to, gây ra những rủi ro dài hạn cho ổn định tài chính quốc gia.

Khi các chính sách thuế quan và cắt giảm chi tiêu chưa mang lại kết quả rõ ràng, câu hỏi đặt ra là: Liệu chính quyền Trump có thể xoay chuyển tình thế tài khóa, hay nước Mỹ sẽ tiếp tục chìm sâu vào vòng xoáy nợ công?