Xung đột Israel - Iran: Biến số khó lường trước thềm bầu cử Tổng thống Mỹ

Xung đột Israel - Iran: Biến số khó lường trước thềm bầu cử Tổng thống Mỹ

Ngọc Lan

Ngọc Lan

Junior Editor

06:42 02/10/2024

Trong suốt một năm qua, chính quyền Biden đã không ngừng nỗ lực ngăn chặn nguy cơ bùng nổ một cuộc xung đột khu vực tại Trung Đông. Họ lo ngại rằng cuộc chiến có thể lôi kéo Hoa Kỳ vào vòng xoáy, hoặc tệ hơn, gây chấn động nền kinh tế toàn cầu. Tuy nhiên, nỗ lực này đang đứng trước bờ vực thất bại.

Lần thứ hai trong năm nay, Iran đã phóng tên lửa nhắm vào lãnh thổ Israel, và Hoa Kỳ đã kịp thời hỗ trợ đồng minh đánh chặn thành công. Ông Jake Sullivan, Cố vấn An ninh Quốc gia Hoa Kỳ, đã tuyên bố mạnh mẽ rằng Iran sẽ phải đối mặt với hậu quả nghiêm trọng, đồng thời khẳng định Hoa Kỳ sẽ phối hợp chặt chẽ với Israel để đảm bảo điều đó. Lời cảnh báo này dường như ngầm ám chỉ khả năng hai nước sẽ tiến hành chiến dịch quân sự chung chống lại Iran.

Hồi tháng 4, Israel đã được thuyết phục kiềm chế phản ứng ở mức độ mà Iran có thể âm thầm chấp nhận, từ đó chấm dứt vòng xoáy trả đũa qua lại. Nhưng lần này, viễn cảnh ngăn chặn cuộc đối đầu giữa Iran và Israel leo thang thêm dường như mờ mịt hơn bao giờ hết.

Trong một diễn biến mới đầy căng thẳng, Israel vừa mở ra mặt trận thứ hai trong cuộc xung đột với các đối thủ trong khu vực. Quốc gia này đã tiến hành một cuộc tấn công trên bộ vào lãnh thổ Lebanon, tiếp nối chuỗi đòn tấn công tàn khốc nhắm vào Hezbollah - lực lượng vũ trang được Iran hậu thuẫn. Chính phủ của Thủ tướng Benjamin Netanyahu dường như đang tự tin rằng họ đang chiếm thế thượng phong trước kẻ thù. Có thể thấy, Israel đang cân nhắc một đòn đánh mạnh vào Iran, với hy vọng gây tổn thất lâu dài cho quốc gia Hồi giáo này, đặc biệt là nhắm vào chương trình hạt nhân đầy tranh cãi của họ.

Về phía Iran, giới lãnh đạo tại Tehran chắc chắn đã nhận thức sâu sắc về nguy cơ Israel sẽ leo thang đáp trả. Một số nhà phân tích tại đây có thể lo ngại rằng họ đang vô tình đẩy mình vào thế bị động khi tiếp tục phóng tên lửa vào Israel. Tuy nhiên, việc không có phản ứng trước các cuộc tấn công của Israel nhắm vào Hezbollah - đặc biệt là sau vụ ám sát Ismail Haniyeh, thủ lĩnh của Hamas, ngay tại Tehran hồi tháng 7 - cũng được xem là một rủi ro chiến lược không kém phần nghiêm trọng đối với Iran.

Trong bối cảnh này, quy luật khắc nghiệt của chiến tranh và răn đe đặt ra một thách thức lớn: một cường quốc không thể bảo vệ đồng minh của mình, hoặc không đáp trả được các cuộc tấn công vào chính thủ đô, sẽ bị coi là yếu thế. Và sự yếu thế này có thể là điểm khởi đầu cho nhiều cuộc tấn công táo bạo hơn từ đối phương, đồng thời làm suy giảm nghiêm trọng vị thế và ảnh hưởng của quốc gia đó trên trường quốc tế.

Đằng sau những lời tuyên bố cứng rắn, Nhà Trắng có thể vẫn đang thúc giục Israel cân nhắc kỹ phản ứng của mình và không đánh trả quá mạnh đến mức buộc Iran phải tiếp tục leo thang. Sau khi rút quân khỏi Afghanistan, chính quyền Biden không hề mong muốn bị lôi kéo vào một cuộc xung đột khác ở Trung Đông. Với lực lượng Israel đang chiến đấu ở cả Gaza và Lebanon, chính phủ Netanyahu có thể có những lý do riêng để không leo thang xung đột trực tiếp với Iran ngay lúc này.

Tuy nhiên, nếu Israel quyết định thực hiện những hành động trực tiếp mạnh mẽ hơn, họ đã cho thấy họ sẵn sàng bỏ qua lời kêu gọi kiềm chế từ chính quyền Biden. Nhà Trắng có thể hy vọng rằng bằng cách hợp tác với Israel, họ có thể gây ảnh hưởng nhiều hơn đến mức độ và bản chất của phản ứng từ Israel.

Trước đó, Mỹ đã từng nhiều tháng kêu gọi Israel kiềm chế, không phát động tấn công vào Hezbollah. Thế nhưng, sau khi Israel khơi mào các hành động thù địch vào tháng trước, những nỗ lực ngoại giao của chính quyền Biden, cùng với sự ủng hộ của Anh, Pháp và các cường quốc khác trong việc kêu gọi ngừng bắn tức ngay lập tức tại Lebanon, dường như lại một lần nữa bị phớt lờ.

Thái độ bất chấp của chính phủ Netanyahu đối với nguyện vọng của đồng minh thân cận nhất và người bảo trợ an ninh hàng đầu của mình bắt nguồn từ một nghịch lý sâu xa trong chính sách của Hoa Kỳ. Mặc dù chính quyền Biden không ngừng kêu gọi Israel kiềm chế hành động tại Gaza và Lebanon, họ đồng thời luôn sẵn sàng bảo vệ Israel trước mọi hậu quả của việc leo thang xung đột. Lý do được viện dẫn là cam kết bao trùm nhằm bảo vệ Israel khỏi mối đe dọa từ Iran và các đối thủ khu vực khác.

Hệ quả là chính phủ Israel nhận thức rõ rằng việc phớt lờ yêu cầu từ chính quyền Biden gần như không mang lại rủi ro đáng kể. Thậm chí, họ có thể thu được lợi ích nếu tình hình leo thang buộc Hoa Kỳ phải triển khai sức mạnh quân sự chống lại Iran. Khả năng Washington từ chối hậu thuẫn Tel Aviv trong thời điểm khủng hoảng càng khó có khả năng xảy ra hơn khi cuộc bầu cử Tổng thống Hoa Kỳ đang đến gần.

Trong bối cảnh này, Phó Tổng thống Kamala Harris đã đưa ra những báo hiệu về việc áp dụng đường lối cứng rắn hơn đối với chính sách của Thủ tướng Netanyahu về vấn đề Gaza. Tuy nhiên, bà cũng đứng trước áp lực phải thể hiện sự cương quyết và ủng hộ mạnh mẽ Israel trong thời điểm đầy biến động này. Đồng thời, bà không thể mạo hiểm tỏ ra mềm mỏng với Iran - quốc gia mà Hoa Kỳ có lịch sử đối đầu lâu dài và căng thẳng, bắt nguồn từ cuộc khủng hoảng con tin năm 1979-1981, vốn đã in sâu vào ký ức tập thể của người dân Mỹ.

Mặc dù vậy, tình hình căng thẳng hiện tại có thể mang đến những hệ lụy bất lợi cho bà Kamala Harris. Cựu Tổng thống Donald Trump thường xuyên khẳng định rằng thế giới đã hưởng thái bình trong suốt nhiệm kỳ của ông. Ông còn cho rằng chính sự yếu kém của chính quyền Biden đã dẫn đến những cuộc xung đột tại châu Âu và Trung Đông. Đợt leo thang căng thẳng mới nhất này dường như hoàn toàn phù hợp với luận điệu mà Trump đang cố gắng xây dựng.

Trong mỗi cuộc bầu cử Tổng thống Hoa Kỳ, giới chính trị và truyền thông thường bàn tán sôi nổi về khả năng xảy ra một "cú sốc tháng 10" - một sự kiện bất ngờ có thể đảo lộn cục diện cuộc đua chỉ vài tuần trước ngày bỏ phiếu. Lần này, Israel và Iran dường như đã tạo ra "cú sốc tháng 10" cho cuộc bầu cử năm nay, và trong tình huống này, ông Trump có thể sẽ là người hưởng lợi nhiều nhất từ diễn biến bất ngờ này.

Financial Times

Broker listing

Cùng chuyên mục

Tuần kinh tế sắp tới: Phát biểu của Powell sẽ dẫn dắt một tuần ít dữ liệu

Tuần kinh tế sắp tới: Phát biểu của Powell sẽ dẫn dắt một tuần ít dữ liệu

Tuần tới có thể là khoảng thời gian lý tưởng để nghỉ hè, khi lịch công bố dữ liệu kinh tế khá thưa thớt. Điểm nhấn lớn nhất sẽ là bài phát biểu của Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang (Fed) Jerome Powell tại Washington vào thứ Ba, nơi ông có thể cập nhật quan điểm về thị trường lao động, lạm phát và định hướng lãi suất. Powell dự kiến sẽ không đề cập đến các lời kêu gọi từ chức. Ngoài ra, Phó Chủ tịch Fed Michelle W. Bowman cũng có thể thu hút sự chú ý khi phát biểu tại cùng hội nghị vào thứ Tư.
Mỹ và Trung Quốc buộc phải bắt tay - Mỹ cần đất hiếm, Trung Quốc cần chip AI

Mỹ và Trung Quốc buộc phải bắt tay - Mỹ cần đất hiếm, Trung Quốc cần chip AI

Đây không phải là sự hòa giải, mà giống như một thỏa hiệp mong manh được đúc kết giữa những chiến tuyến thương mại, là một cái bắt tay đầy toan tính, với một tay nắm chặt công cụ kiểm soát đất hiếm, tay kia không rời danh sách thuế quan. Xuất khẩu nam châm đất hiếm của Trung Quốc sang Mỹ đã bùng nổ trong tháng 6, tăng tới 660% so với đáy lịch sử của tháng Năm. Đây không đơn thuần là sự hồi phục, mà là cú bật mạnh mẽ ra khỏi hố sâu căng thẳng ngoại giao.
Người kế nhiệm Gallatin: Scott Bessent và tham vọng tái định hình tài chính nước Mỹ

Người kế nhiệm Gallatin: Scott Bessent và tham vọng tái định hình tài chính nước Mỹ

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent đang theo đuổi một kế hoạch tài chính đầy tham vọng nhằm bù đắp khoản chi 3,400 tỷ USD từ đạo luật OBBBA, bằng cách kết hợp thuế quan, tăng trưởng kinh tế, điều tiết lãi suất và stablecoin. Trong khi Nhà Trắng dự báo thâm hụt sẽ giảm mạnh, Văn phòng Ngân sách Quốc hội lại cảnh báo rủi ro nợ công phình to. Liệu Bessent sẽ trở thành Gallatin mới của thế kỷ 21 hay là một phiên bản hiện đại của John Law – người từng đưa cả nền kinh tế Pháp đến sụp đổ?
Bức tranh tổng thể của giai đoạn mùa hè ảm đạm

Bức tranh tổng thể của giai đoạn mùa hè ảm đạm

Chỉ số S&P 500 điều chỉnh nhẹ vào phiên thứ Sáu mà không có bất kỳ thông tin mới nào đáng chú ý. Nhưng điều đó có thực sự thay đổi bức tranh toàn cảnh của các ngành không? Rõ ràng, cổ phiếu công nghệ và tài chính không ghi nhận biến động đáng kể trong ngày, vậy có điều gì nổi bật ở những lĩnh vực còn lại không? Liệu có hợp lý để kỳ vọng các nhóm cổ phiếu như bất động sản hoặc chỉ số Russell 2000 sẽ có diễn biến tích cực hơn trong bối cảnh Thống đốc Waller đưa ra lập luận ủng hộ việc cắt giảm lãi suất?
Thuế quan, công nghệ và động lực: Một tuần giao dịch trên dây căng thẳng với hai trọng tâm chính

Thuế quan, công nghệ và động lực: Một tuần giao dịch trên dây căng thẳng với hai trọng tâm chính

Phiên giao dịch đầu tuần tại châu Á mở ra trong không khí thận trọng nhưng phần nào nhẹ nhõm, thị trường dần ổn định sau những biến động chính trị cuối tuần tại Tokyo, khi sự kiện này không lan rộng thành một cú sốc cho thị trường trái phiếu toàn cầu. Hợp đồng tương lai JGB giữ vững, qua đó giúp các hợp đồng tương lai chứng khoán Mỹ và cặp USDJPY bật lên nhẹ, giảm bớt các vị thế phòng vệ trước sự kiện rủi ro.
Nhật Bản sau bầu cử: Liên minh cầm quyền suy yếu, thị trường đối diện thách thức chính sách và tài khóa

Nhật Bản sau bầu cử: Liên minh cầm quyền suy yếu, thị trường đối diện thách thức chính sách và tài khóa

Cuộc bầu cử Thượng viện Nhật Bản khiến liên minh cầm quyền mất thế đa số, làm dấy lên lo ngại về sự chậm trễ trong hoạch định chính sách và áp lực tài chính gia tăng, trong bối cảnh đàm phán thuế quan với Mỹ đang diễn ra. Nhà đầu tư theo dõi sát động thái từ BoJ, tương lai chính trị của Thủ tướng Ishiba và khả năng thay đổi chính sách tài khóa trong những tháng tới.
Châu Á giữ nhịp ổn định, Phố Wall dõi theo “trận mở màn” lợi nhuận Big Tech và tín hiệu chính sách toàn cầu

Châu Á giữ nhịp ổn định, Phố Wall dõi theo “trận mở màn” lợi nhuận Big Tech và tín hiệu chính sách toàn cầu

Thị trường châu Á khởi đầu tuần trong vùng an toàn sau bầu cử Nhật không ngoài dự báo, đồng yen bật nhẹ giữa bất ổn chính trị. Phố Wall chuẩn bị bước vào tâm điểm mùa báo cáo lợi nhuận với các ông lớn công nghệ như Alphabet, Tesla. Nhà đầu tư toàn cầu tiếp tục theo dõi sát đàm phán thuế quan, triển vọng lãi suất từ Fed, ECB và các yếu tố chi phối hàng hóa, dầu mỏ.
Forex Forecast - Diễn đàn dự báo tiền tệ